柳子厚墓志铭

拼音版、注音及读音

　　 zi hòu，huì zōng yuán。qī shì zǔ qìng，wèi tuò bá wèi shì zhōng，fēng jì yīn gōng。céng bó zǔ shì，wèi táng zǎi xiàng，yǔ chǔ suì liánghán yuàn jù dé zuì wǔ hòu，sǐ gāo zōng cháo。huáng kǎo huì zhèn，yǐ shì mǔ qì tài cháng bó shì，qiú wèi xiàn lìng jiāng nán。qí hòu yǐ bù néng mèi quán guì，shī yù shǐ。quán guì rén sǐ，nǎi fù bài shì yù shǐ。hào wèi gāng zhí，suǒ yǔ yóu jiē dāng shì míng rén。

　　子厚，讳宗元。七世祖庆，为拓跋魏侍中，封济阴公。曾伯祖奭，为唐宰相，与褚遂良、韩瑗俱得罪武后，死高宗朝。皇考讳镇，以事母弃太常博士，求为县令江南。其后以不能媚权贵，失御史。权贵人死，乃复拜侍御史。号为刚直，所与游皆当世名人。

　　 zi hòu shǎo jīng mǐn，wú bù tōng dá。dǎi qí fù shí，suī shào nián，yǐ zì chéng rén，néng qǔ jìn shì dì，zhǎn rán jiàn tóu jiǎo。zhòng wèi liǔ shì yǒu zi yǐ。qí hòu yǐ bó xué hóng cí，shòu jí xián diàn zhèng zì。jùn jié lián hàn，yì lùn zhèng jù jīn gǔ，chū rù jīng shǐ bǎi zǐ，chuō lì fēng fā，lǜ cháng qū qí zuò rén。míng shēng dà zhèn，yī shí jiē mù yǔ zhī jiāo。zhū gōng yào rén，zhēng yù lìng chū wǒ mén xià，jiāo kǒu jiàn yù zhī。

　　子厚少精敏，无不通达。逮其父时，虽少年，已自成人，能取进士第，崭然见头角。众谓柳氏有子矣。其后以博学宏词，授集贤殿正字。俊杰廉悍，议论证据今古，出入经史百子，踔厉风发，率常屈其座人。名声大振，一时皆慕与之交。诸公要人，争欲令出我门下，交口荐誉之。

　　 zhēn yuán shí jiǔ nián，yóu lán tián wèi bài jiān chá yù shǐ。shùn zōng jí wèi，bài lǐ bù yuán wài láng。yù yòng shì zhě dé zuì，lì chū wèi cì shǐ。wèi zhì，yòu lì biǎn yǒng zhōu sī mǎ。jū xián，yì zì kè kǔ，wù jì lǎn，wèi cí zhāng，fàn làn tíng xù，wèi shēn bó wú yá sì。ér zì sì yú shān shuǐ jiān。

　　贞元十九年，由蓝田尉拜监察御史。顺宗即位，拜礼部员外郎。遇用事者得罪，例出为刺史。未至，又例贬永州司马。居闲，益自刻苦，务记览，为词章，泛滥停蓄，为深博无涯涘。而自肆于山水间。

　　 yuán hé zhōng，cháng lì zhào zhì jīng shī yòu xié chū wèi cì shǐ，ér zi hòu dé liǔ zhōu。jì zhì，tàn yuē:" shì qǐ bù zú wéi zhèng xié?" yīn qí tǔ sú，wèi shè jiào jìn，zhōu rén shùn lài。qí sú yǐ nán nǚ zhì qián，yuē bù shí shú，zi běn xiàng móu，zé méi wèi nú bì。zi hòu yǔ shè fāng jì，xī lìng shú guī。qí yóu pín lì bù néng zhě，lìng shū qí yōng，zú xiāng dāng，zé shǐ guī qí zhì。guān chá shǐ xià qí fǎ yú tā zhōu，bǐ yī suì，miǎn ér guī zhě qiě qiān rén。héng xiāng yǐ nán wèi jìn shì zhě，jiē yǐ zi hòu wèi shī，qí jīng chéng zi hòu kǒu jiǎng zhǐ huà wéi wén cí zhě，xī yǒu fǎ dù kě guān。

　　元和中，尝例召至京师；又偕出为刺史，而子厚得柳州。既至，叹曰：“是岂不足为政邪？”因其土俗，为设教禁，州人顺赖。其俗以男女质钱，约不时赎，子本相侔，则没为奴婢。子厚与设方计，悉令赎归。其尤贫力不能者，令书其佣，足相当，则使归其质。观察使下其法于他州，比一岁，免而归者且千人。衡湘以南为进士者，皆以子厚为师，其经承子厚口讲指画为文词者，悉有法度可观。

　　 qí zhào zhì jīng shī ér fù wèi cì shǐ yě，zhōng shān liú mèng dé yǔ xī yì zài qiǎn zhōng，dāng yì bō zhōu。zi hòu qì yuē:" bō zhōu fēi rén suǒ jū，ér mèng dé qīn zài táng，wú bù rěn mèng dé zhī qióng，wú cí yǐ bái qí dà rén qiě wàn wú mǔ zǐ jù wǎng lǐ。" qǐng yú cháo，jiāng bài shū，yuàn yǐ liǔ yì bō，suī zhòng dé zuì，sǐ bù hèn。yù yǒu yǐ mèng dé shì bái shàng zhě，mèng dé yú shì gǎi cì lián zhōu。wū hū!shì qióng nǎi jiàn jié yì。jīn fū píng jū lǐ xiàng xiāng mù yuè，jiǔ shí yóu xì xiāng zhēng zhú，xǔ xǔ qiǎng xiào yǔ yǐ xiāng qǔ xià，wò shǒu chū fèi gān xiāng shì，zhǐ tiān rì tì qì，shì shēng sǐ bù xiāng bēi fù，zhēn ruò kě xìn yī dàn lín xiǎo lì hài，jǐn rú máo fà bǐ，fǎn yǎn ruò bù xiāng shí。luò xiàn jǐng，bù yī yǐn shǒu jiù，fǎn jǐ zhī，yòu xià shí yān zhě，jiē shì yě。cǐ yí qín shòu yí dí suǒ bù rěn wèi，ér qí rén zì shì yǐ wéi dé jì。wén zi hòu zhī fēng，yì kě yǐ shǎo kuì yǐ。

　　其召至京师而复为刺史也，中山刘梦得禹锡亦在遣中，当诣播州。子厚泣曰：“播州非人所居，而梦得亲在堂，吾不忍梦得之穷，无辞以白其大人；且万无母子俱往理。”请于朝，将拜疏，愿以柳易播，虽重得罪，死不恨。遇有以梦得事白上者，梦得于是改刺连州。呜呼！士穷乃见节义。今夫平居里巷相慕悦，酒食游戏相徵逐，诩诩强笑语以相取下，握手出肺肝相示，指天日涕泣，誓生死不相背负，真若可信；一旦临小利害，仅如毛发比，反眼若不相识。落陷穽，不一引手救，反挤之，又下石焉者，皆是也。此宜禽兽夷狄所不忍为，而其人自视以为得计。闻子厚之风，亦可以少愧矣。

　　 zi hòu qián shí shào nián，yǒng yú wéi rén，bù zì guì zhòng gù jí，wèi gōng yè kě lì jiù，gù zuò fèi tuì。jì tuì，yòu wú xiāng zhī yǒu qì lì de wèi zhě tuī wǎn，gù zú sǐ yú qióng yì。cái bù wéi shì yòng，dào bù xíng yú shí yě。shǐ zi hòu zài tái shěng shí，zì chí qí shēn，yǐ néng rú sī mǎ cì shǐ shí，yì zì bù chì chì shí，yǒu rén lì néng jǔ zhī，qiě bì fù yòng bù qióng。rán zi hòu chì bù jiǔ，qióng bù jí，suī yǒu chū yú rén，qí wén xué cí zhāng，bì bù néng zì lì，yǐ zhì bì chuán yú hòu rú jīn，wú yí yě。suī shǐ zi hòu dé suǒ yuàn，wèi jiàng xiàng yú yī shí，yǐ bǐ yì cǐ，shú dé shú shī，bì yǒu néng biàn zhī zhě。

　　子厚前时少年，勇于为人，不自贵重顾籍，谓功业可立就，故坐废退。既退，又无相知有气力得位者推挽，故卒死于穷裔。材不为世用，道不行于时也。使子厚在台省时，自持其身，已能如司马刺史时，亦自不斥；斥时，有人力能举之，且必复用不穷。然子厚斥不久，穷不极，虽有出于人，其文学辞章，必不能自力，以致必传于后如今，无疑也。虽使子厚得所愿，为将相于一时，以彼易此，孰得孰失，必有能辨之者。

　　 zi hòu yǐ yuán hé shí sì nián shí yī yuè bā rì zú，nián sì shí qī。yǐ shí wǔ nián qī yuè shí rì，guī zàng wàn nián xiān rén mù cè。zi hòu yǒu zǐ nán èr rén: zhǎng yuē zhōu liù，shǐ sì suì jì yuē zhōu qī，zi hòu zú nǎi shēng。nǚ zǐ èr rén，jiē yòu。qí dé guī zàng yě，fèi jiē chū guān chá shǐ hé dōng péi jūn xíng lì。xíng lì yǒu jié gài，zhòng rán nuò，yǔ zi hòu jié jiāo，zi hòu yì wèi zhī jǐn，jìng lài qí lì。zàng zi hòu yú wàn nián zhī mù zhě，jiù dì lú zūn。zūn，zhuō rén，xìng jǐn shèn，xué wèn bù yàn。zì zi hòu zhī chì，zūn cóng ér jiā yān，dǎi qí sǐ bù qù。jì wǎng zàng zi hòu，yòu jiāng jīng jì qí jiā，shù jī yǒu shǐ zhōng zhě。

　　子厚以元和十四年十一月八日卒，年四十七。以十五年七月十日，归葬万年先人墓侧。子厚有子男二人：长曰周六，始四岁；季曰周七，子厚卒乃生。女子二人，皆幼。其得归葬也，费皆出观察使河东裴君行立。行立有节概，重然诺，与子厚结交，子厚亦为之尽，竟赖其力。葬子厚于万年之墓者，舅弟卢遵。遵，涿人，性谨慎，学问不厌。自子厚之斥，遵从而家焉，逮其死不去。既往葬子厚，又将经纪其家，庶几有始终者。

　　 míng yuē:" shì wéi zi hòu zhī shì，jì gù jì ān，yǐ lì qí sì rén。

　　铭曰：“是惟子厚之室，既固既安，以利其嗣人。