与元九书

拼音版、注音及读音

　　 yuè rì，jū yì bái。wēi zhī zú xià: zì zú xià zhé jiāng líng zhì yú jīn，fán wǎng zèng dá shī jǐn bǎi piān。měi shī lái，huò rǔ xù，huò rǔ shū，guān yú juàn shǒu，jiē suǒ yǐ chén gǔ jīn gē shī zhī yì，qiě zì xù wéi wén yīn yuán，yǔ nián yuè zhī yuǎn jìn yě。pū jì shòu zú xià shī，yòu yù zú xià cǐ yì，cháng yù chéng dá lái zhǐ，cū lùn gē shī dà duān，bìng zì shù wéi wén zhī yì，zǒng wèi yī shū，zhì zú xià qián。lèi suì yǐ lái，qiān gù shǎo xiá，jiān yǒu róng xì，huò yù wèi zhī yòu zì sī suǒ chén，yì wú chū zú xià zhī jiàn lín zhǐ fù bà zhě shù sì，zú bù néng chéng jiù qí zhì，yǐ zhì yú jīn。

　　月日，居易白。微之足下：自足下谪江陵至于今，凡枉赠答诗仅百篇。每诗来，或辱序，或辱书，冠于卷首，皆所以陈古今歌诗之义，且自叙为文因缘，与年月之远近也。仆既受足下诗，又谕足下此意，常欲承答来旨，粗论歌诗大端，并自述为文之意，总为一书，致足下前。累岁已来，牵故少暇，间有容隙，或欲为之；又自思所陈，亦无出足下之见；临纸复罢者数四，卒不能成就其志，以至于今。

　　 jīn qí zuì xún yáng，chú guàn zhì shí qǐn wài wú yú shì，yīn lǎn zú xià qù tōng zhōu rì suǒ liú xīn jiù wén èr shí liù zhóu，kāi juàn dé yì，hū rú huì miàn，xīn suǒ chù zhě，biàn yù kuài yán，wǎng wǎng zì yí，bù zhī xiāng qù wàn lǐ yě。jì ér fèn fěi zhī qì，sī yǒu suǒ zhuó，suì zhuī jiù qián zhì，miǎn wèi cǐ shū，zú xià xìng shì wèi pū liú yì yī shěng。

　　今俟罪浔阳，除盥栉食寝外无余事，因览足下去通州日所留新旧文二十六轴，开卷得意，忽如会面，心所畜者，便欲快言，往往自疑，不知相去万里也。既而愤悱之气，思有所浊，遂追就前志，勉为此书，足下幸试为仆留意一省。

　　 fū wén，shàng yǐ，sān cái gè yǒu wén。tiān zhī wén sān guāng shǒu zhī dì zhī wén wǔ cái shǒu zhī rén zhī wén liù jīng shǒu zhī。jiù liù jīng yán，shī yòu shǒu zhī。hé zhě?shèng rén gǎn rén xīn ér tiān xià hé píng。gǎn rén xīn zhě，mò xiān hū qíng，mò shǐ hū yán，mò qiè hū shēng，mò shēn hū yì。shī zhě，gēn qíng，miáo yán，huá shēng，shí yì。shàng zì shèng xián，xià zhì yú ái，wēi jí tún yú，yōu jí guǐ shén。qún fēn ér qì tóng，xíng yì ér qíng yī。wèi yǒu shēng rù ér bù yīngqíng jiāo ér bù gǎn zhě。

　　夫文，尚矣，三才各有文。天之文三光首之；地之文五材首之；人之文《六经》首之。就《六经》言，《诗》又首之。何者？圣人感人心而天下和平。感人心者，莫先乎情，莫始乎言，莫切乎声，莫深乎义。诗者，根情，苗言，华声，实义。上自圣贤，下至愚騃，微及豚鱼，幽及鬼神。群分而气同，形异而情一。未有声入而不应、情交而不感者。

　　 shèng rén zhī qí rán，yīn qí yán，jīng zhī yǐ liù yì yuán qí shēng，wěi zhī yǐ wǔ yīn。yīn yǒu yùn，yì yǒu lèi。yùn xié zé yán shùn，yán shùn zé shēng yì rù lèi jǔ zé qíng jiàn，qíng jiàn zé gǎn yì jiāo。yú shì hū yùn dà hán shēn，guàn wēi dòng mì，shàng xià tōng ér yī qì tài，yōu lè hé ér bǎi zhì xī。wǔ dì sān huáng suǒ yǐ zhí dào ér xíngchuí gǒng ér lǐ zhě，jiē cǐ yǐ wéi dà bǐng，jué cǐ yǐ wéi dà dòu yě。gù wén" yuán shǒu míng，gǔ gōng liáng" zhī gē，zé zhī yú dào chāng yǐ。wén wǔ zǐ luò ruì zhī gē，zé zhī xià zhèng huāng yǐ。yán zhě wú zuì，wén zhě zú jiè，yán zhě wén zhě mò bù liǎng jǐn qí xīn yān。

　　圣人知其然，因其言，经之以六义；缘其声，纬之以五音。音有韵，义有类。韵协则言顺，言顺则声易入；类举则情见，情见则感易交。于是乎孕大含深，贯微洞密，上下通而一气泰，忧乐合而百志熙。五帝三皇所以直道而行、垂拱而理者，揭此以为大柄，决此以为大窦也。故闻“元首明，股肱良”之歌，则知虞道昌矣。闻五子洛汭之歌，则知夏政荒矣。言者无罪，闻者足诫，言者闻者莫不两尽其心焉。

　　 jì zhōu shuāi qín xìng，cǎi shī guān fèi，shàng bù yǐ shī bǔ chá shí zhèng，xià bù yǐ gē xiè dǎo rén qíng。yòng zhì yú chǎn chéng zhī fēng dòng，jiù shī zhī dào quē。yú shí liù yì shǐ zì yǐ。guó fēng biàn wéi sāo cí，wǔ yán shǐ yú sūlǐ。shīsāo jiē bù yù zhě，gè xì qí zhì，fā ér wéi wén。gù hé liáng zhī jù，zhǐ yú shāng bié zé pàn zhī yín，guī yú yuàn sī。páng huáng yì yù，bù xiá jí tā ěr。rán qù shī wèi yuǎn，gěng gài shàng cún。gù xìng lí bié zé yǐn shuāng fú yī yàn wèi yù，fěng jūn zǐ xiǎo rén zé yǐn xiāng cǎo è niǎo wèi bǐ。suī yì lèi bù jù，yóu dé fēng rén zhī shén èr sān yān。yú shí liù yì shǐ quē yǐ。jìnsòng yǐ hái，dé zhě gài guǎ。yǐ kāng lè zhī ào bó，duō nì yú shān shuǐ yǐ yuān míng zhī gāo gǔ，piān fàng yú tián yuán。jiāngbào zhī liú，yòu xiá yú cǐ。rú liáng hóng wǔ yī zhī lì zhě，bǎi wú yī èr。yú shí liù yì jìn wēi yǐ!líng yí zhì yú liángchén jiān，lǜ bù guò cháo fēng xuěnòng huā cǎo ér yǐ。yī!fēng xuě huā cǎo zhī wù，sān bǎi piān zhōng qǐ shě zhī hū?gù suǒ yòng hé rú ěr。shè rú" běi fēng qí liáng"，jiǎ fēng yǐ cì wēi nüè" yǔ xuě fēi fēi"，yīn xuě yǐ mǐn zhēng yì" táng dì zhī huá"，gǎn huá yǐ fěng xiōng dì" cǎi cǎi fú yǐ"，měi cǎo yǐ lè yǒu zi yě。jiē xīng fā yú cǐ ér yì guī yú bǐ。fǎn shì zhě，kě hū zāi!rán zé" yú xiá sàn chéng qǐ，chéng jiāng jìng rú liàn"，" guī huā xiān wěi lù，bié yè zhà cí fēng" zhī shén，lì zé lì yǐ，wú bù zhī qí suǒ fěng yān。gù pū suǒ wèi cháo fēng xuěnòng huā cǎo ér yǐ。yú shí liù yì jǐn qù yǐ。

　　洎周衰秦兴，采诗官废，上不以诗补察时政，下不以歌泄导人情。用至于谄成之风动，救失之道缺。于时六义始剚矣。《国风》变为《骚辞》，五言始于苏、李。《诗》、《骚》皆不遇者，各系其志，发而为文。故河梁之句，止于伤别；泽畔之吟，归于怨思。彷徨抑郁，不暇及他耳。然去《诗》未远，梗概尚存。故兴离别则引双凫一雁为喻，讽君子小人则引香草恶鸟为比。虽义类不具，犹得风人之什二三焉。于时六义始缺矣。晋、宋已还，得者盖寡。以康乐之奥博，多溺于山水；以渊明之高古，偏放于田园。江、鲍之流，又狭于此。如梁鸿《五噫》之例者，百无一二。于时六义浸微矣！陵夷至于梁、陈间，率不过嘲风雪、弄花草而已。噫！风雪花草之物，三百篇中岂舍之乎？顾所用何如耳。设如“北风其凉”，假风以刺威虐；“雨雪霏霏”，因雪以愍征役；“棠棣之华”，感华以讽兄弟；“采采芣苡”，美草以乐有子也。皆兴发于此而义归于彼。反是者，可乎哉！然则“余霞散成绮，澄江净如练”，“归花先委露，别叶乍辞风”之什，丽则丽矣，吾不知其所讽焉。故仆所谓嘲风雪、弄花草而已。于时六义尽去矣。

　　 táng xìng èr bǎi nián，qí jiān shī rén bù kě shèng shǔ。suǒ kě jǔ zhě，chén zǐ áng yǒu gǎn yù shī èr shí shǒu，bào fáng gǎn xīng shī shí wǔ piān。yòu shī zhī háo zhě，shì chēng lǐdù。lǐ zhī zuò，cái yǐ!qí yǐ!rén bù dài yǐ!suǒ qí fēng yǎ bǐ xīng，shí wú yī yān。dù shī zuì duō，kě chuán zhě qiān yú shǒu。zhì yú guàn chuān gǔ jīn，luó lǚ gé lǜ，jǐn gōng jǐn shàn，yòu guò yú lǐ yān。rán cuō qí xīn ānshí háotóng guān lìlú zi guānhuā mén zhī zhāng，" zhū mén jiǔ ròu chòu，lù yǒu dòng sǐ gǔ" zhī jù，yì bù guò shí sān sì。dù shàng rú cǐ，kuàng bù dài dù zhě hū?pū cháng tòng shī dào bēng huài，hū hū fèn fā，huò fèi shí chuò qǐn，bù liàng cái lì，yù fú qǐ zhī。jiē hū!shì yǒu dà miù zhě，yòu bù kě yī èr ér yán，rán yì bù néng bù cū chén yú zuǒ yòu。

　　唐兴二百年，其间诗人不可胜数。所可举者，陈子昂有《感遇诗》二十首，鲍防《感兴诗》十五篇。又诗之豪者，世称李、杜。李之作，才矣！奇矣！人不迨矣！索其风雅比兴，十无一焉。杜诗最多，可传者千余首。至于贯穿古今，覙缕格律，尽工尽善，又过于李焉。然撮其《新安》、《石壕》、《潼关吏》、《芦子关》、《花门》之章，“朱门酒肉臭，路有冻死骨”之句，亦不过十三四。杜尚如此，况不迨杜者乎？仆常痛诗道崩坏，忽忽愤发，或废食辍寝，不量才力，欲扶起之。嗟乎！事有大谬者，又不可一二而言，然亦不能不粗陈于左右。

　　 pū shǐ shēng liù qī yuè shí，rǔ mǔ bào nòng yú shū píng xià，yǒu zhǐ" zhī" zì" wú" zì shì pū zhě，pū kǒu wèi néng yán，xīn yǐ mò shí。hòu yǒu wèn cǐ èr zì zhě，suī bǎi shí qí shì，ér zhǐ zhī bù chà。zé zhī pū sù xí zhī yuán，yǐ zài wén zì zhōng yǐ。jí wǔ liù suì，biàn xué wèi shī。jiǔ suì ān shí shēng yùn。shí wǔ liù，shǐ zhī yǒu jìn shì，kǔ jié dú shū。èr shí yǐ lái，zhòu kè fù，yè kè shū，jiān yòu kè shī，bù huáng qǐn xī yǐ。yǐ zhì yú kǒu shé chéng chuāng，shǒu zhǒu chéng zhī。jì zhuàng ér fū gé bù fēng yíng，wèi lǎo ér chǐ fā zǎo shuāi bái mào mào rán rú fēi yíng chuí zhū zài móu zǐ zhōng zhě，dòng yǐ wàn shù，gài yǐ kǔ xué lì wén zhī suǒ zhì，yòu zì bēi。

　　仆始生六七月时，乳母抱弄于书屏下，有指“之”字、“无”字示仆者，仆口未能言，心已默识。后有问此二字者，虽百十其试，而指之不差。则知仆宿习之缘，已在文字中矣。及五六岁，便学为诗。九岁谙识声韵。十五六，始知有进士，苦节读书。二十已来，昼课赋，夜课书，间又课诗，不遑寝息矣。以至于口舌成疮，手肘成胝。既壮而肤革不丰盈，未老而齿发早衰白；瞀瞀然如飞蝇垂珠在眸子中者，动以万数，盖以苦学力文之所致，又自悲。

　　 jiā pín duō gù，èr shí qī fāng cóng xiāng fù。jì dì zhī hòu，suī zhuān yú kē shì，yì bù fèi shī。jí shòu jiào shū láng shí，yǐ yíng sān sì bǎi shǒu。huò chū shì jiāo yǒu rú zú xià bèi，jiàn jiē wèi zhī gōng，qí shí wèi kuī zuò zhě zhī yù ěr。zì dēng zhāo lái，nián chǐ jiàn zhǎng，yuè shì jiàn duō。měi yú rén yán，duō xún shí wù měi dú shū shǐ，duō qiú lǐ dào。shǐ zhī wén zhāng hé wéi shí ér zhe，gē shī hé wéi shì ér zuò。shì shí huáng dì chū jí wèi，zǎi fǔ yǒu zhèng rén，lǚ jiàng xǐ shū，fǎng rén jí bìng。

　　家贫多故，二十七方从乡赋。既第之后，虽专于科试，亦不废诗。及授校书郎时，已盈三四百首。或出示交友如足下辈，见皆谓之工，其实未窥作者之域耳。自登朝来，年齿渐长，阅事渐多。每与人言，多询时务；每读书史，多求理道。始知文章合为时而著，歌诗合为事而作。是时皇帝初即位，宰府有正人，屡降玺书，访人急病。

　　 pū dāng cǐ rì，zhuó zài hàn lín，shēn shì jiàn guān，yuè qǐng jiàn zhǐ。qǐ zòu zhī jiān，yǒu kě yǐ jiù jì rén bìng，bì bǔ shí quē，ér nán yú zhǐ yán zhě，zhé yǒng gē zhī，yù shāo shāo jìn wén yú shàng。shàng yǐ guǎng chén tīng，fù yōu qín cì yǐ chóu ēn jiǎng，sāi yán zé xià yǐ fù wú píng shēng zhī zhì。qǐ tú zhì wèi jiù ér huǐ yǐ shēng，yán wèi wén ér bàng yǐ chéng yǐ!

　　仆当此日，擢在翰林，身是谏官，月请谏纸。启奏之间，有可以救济人病，裨补时阙，而难于指言者，辄咏歌之，欲稍稍进闻于上。上以广宸听，副忧勤；次以酬恩奖，塞言责；下以复吾平生之志。岂图志未就而悔已生，言未闻而谤已成矣！

　　 yòu qǐng wèi zuǒ yòu zhōng yán zhī。fán wén pū hè yǔ shī，zhòng kǒu jí jí，yǐ wéi fēi yí yǐ wén pū kū kǒng kān shī，zhòng miàn mò mò，jǐn bù yuè yǐ wén qín zhōng yín，zé quán háo guì jìn zhě，xiāng mù ér biàn sè yǐ wén dēng lè yóu yuán jì zú xià shī，zé zhí zhèng bǐng zhě è wàn yǐ wén sù zǐ gé cūn shī，zé wò jūn yào zhě qiè chǐ yǐ!dà shuài rú cǐ，bù kě biàn jǔ。bù xiāng yǔ zhě，hào wèi gū yù，hào wèi dǐ jié，hào wèi shàn bàng。gǒu xiāng yǔ zhě，zé rú niú sēng rú zhī jiè yān。nǎi zhì gǔ ròu qī nú，jiē yǐ wǒ wèi fēi yě。qí bù wǒ fēi zhě，jǔ shì bù guò sān liǎng rén。yǒu dèng fáng zhě，jiàn pū shī ér xǐ，wú hé fáng sǐ。yǒu táng qú zhě，jiàn pū shī ér qì，wèi jǐ ér qú sǐ。qí yú jí zú xià。zú xià yòu shí nián lái kùn zhì ruò cǐ。wū hū!qǐ liù yì sì shǐ zhī fēng，tiān jiàng pò huài，bù kě zhī chí yé?yì yòu bù zhī tiān yì bù yù shǐ xià rén bìng kǔ wén yú shàng yé?bù rán，hé yǒu zhì yú shī zhě，bù lì ruò cǐ zhī shén yě!rán pū yòu zì sī guān dōng yī nán zǐ ěr，chú dú shū zhǔ wén wài，qí tā měng rán wú zhī，nǎi zhì shū huà qí bó，kě yǐ jiē qún jū zhī huān zhě，yī wú tōng xiǎo，jí qí yú zhuō kě zhī yǐ!chū yīng jìn shì shí，zhōng cháo wú sī má zhī qīn，dá guān wú bàn miàn zhī jiù cè jiǎn bù yú lì zú zhī tú，zhāng kōng quán yú zhàn wén zhī chǎng。shí nián zhī jiān，sān dēng kē dì，míng luò zhòng ěr，jī shēng qīng guàn，chū jiāo xián jùn，rù shì miǎn liú。shǐ dé míng yú wén zhāng，zhōng dé zuì yú wén zhāng，yì qí yí yě。

　　又请为左右终言之。凡闻仆《贺雨诗》，众口籍籍，以为非宜矣；闻仆《哭孔戡诗》，众面脉脉，尽不悦矣；闻《秦中吟》，则权豪贵近者，相目而变色矣；闻《登乐游园》寄足下诗，则执政柄者扼腕矣；闻《宿紫阁村》诗，则握军要者切齿矣！大率如此，不可遍举。不相与者，号为沽誉，号为诋讦，号为讪谤。苟相与者，则如牛僧孺之诫焉。乃至骨肉妻孥，皆以我为非也。其不我非者，举世不过三两人。有邓鲂者，见仆诗而喜，无何鲂死。有唐衢者，见仆诗而泣，未几而衢死。其余即足下。足下又十年来困踬若此。呜呼！岂六义四始之风，天将破坏，不可支持耶？抑又不知天意不欲使下人病苦闻于上耶？不然，何有志于诗者，不利若此之甚也！然仆又自思关东一男子耳，除读书属文外，其他懵然无知，乃至书画棋博，可以接群居之欢者，一无通晓，即其愚拙可知矣！初应进士时，中朝无缌麻之亲，达官无半面之旧；策蹇步于利足之途，张空拳于战文之场。十年之间，三登科第，名落众耳，迹升清贯，出交贤俊，入侍冕旒。始得名于文章，终得罪于文章，亦其宜也。

　　 rì zhě wén qīn yǒu jiān shuō，lǐlì bù jǔ xuǎn rén，duō yǐ pū sī shì fù pàn wéi zhǔn de。qí yú shī jù，yì wǎng wǎng zài rén kǒu zhōng。pū nǜ rán zì kuì，bù zhī xìn yě。jí zài lái cháng ān，yòu wén yǒu jūn shǐ gāo xiá yù zhě，yù pìn chàng jì，jì dà kuā yuē:" wǒ sòng dé bái xué shì cháng hèn gē，qǐ tóng tā zāi?" yóu shì zēng jià。yòu zú xià shū yún: dào tōng zhōu rì，jiàn jiāng guǎn zhù jiān yǒu tí pū shī zhě。hé rén zāi?yòu zuó guò hàn nán rì，shì yù zhǔ rén jí zhòng yú lè，tā bīn zhū jì jiàn pū lái，zhǐ ér xiāng gù yuē: cǐ shì qín zhōng yíncháng hèn gē zhǔ ěr。zì cháng ān dǐ jiāng xī sān sì qiān lǐ，fán xiāng xiàofó sìnì lǚxíng zhōu zhī zhōng，wǎng wǎng yǒu tí pū shī zhě shì shùsēng túshuāng fùchǔ nǚ zhī kǒu，měi yǒu yǒng pū shī zhě。cǐ chéng diāo zhuàn zhī xì，bù zú wèi duō，rán jīn shí sú suǒ zhòng，zhèng zài cǐ ěr。suī qián xián rú yuānyún zhě，qián bèi rú lǐdù zhě，yì wèi néng wàng qíng yú qí jiān。

　　日者闻亲友间说，礼、吏部举选人，多以仆私试赋判为准的。其余诗句，亦往往在人口中。仆恧然自愧，不之信也。及再来长安，又闻有军使高霞寓者，欲聘倡妓，妓大夸曰：“我诵得白学士《长恨歌》，岂同他哉？”由是增价。又足下书云：到通州日，见江馆柱间有题仆诗者。何人哉？又昨过汉南日，适遇主人集众娱乐，他宾诸妓见仆来，指而相顾曰：此是《秦中吟》、《长恨歌》主耳。自长安抵江西三四千里，凡乡校、佛寺、逆旅、行舟之中，往往有题仆诗者；士庶、僧徒、孀妇、处女之口，每有咏仆诗者。此诚雕篆之戏，不足为多，然今时俗所重，正在此耳。虽前贤如渊、云者，前辈如李、杜者，亦未能忘情于其间。

　　 gǔ rén yún:" míng zhě gōng qì，bù kě duō qǔ。" pū shì hé zhě，qiè shí zhī míng yǐ duō。jì qiè shí míng，yòu yù qiè shí zhī fù guì，shǐ jǐ wèi zào wù zhě，kěn jiān yǔ zhī hū?jīn zhī tún qióng，lǐ gù rán yě。kuàng shī rén duō jiǎn，rú chén zǐ ángdù fǔ，gè shòu yī shí yí，ér tún bō zhì sǐ。mèng hào rán bèi bù jí yī mìng，qióng cuì zhōng shēn。jìn rì mèng jiāo liù shí，zhōng shì xié lǜ zhāng jí wǔ shí，wèi lí yī tài zhù。bǐ hé rén zāi!kuàng pū zhī cái yòu bù dài bǐ。jīn suī zhé zuǒ yuǎn jùn，ér guān pǐn zhì dì wǔ，yuè fèng sì wǔ wàn，hán yǒu yī，jī yǒu shí，gěi shēn zhī wài，shī jí jiā rén。yì kě wèi bù fù bái shì zi yǐ。wēi zhī，wēi zhī!wù niàn wǒ zāi!

　　古人云：“名者公器，不可多取。”仆是何者，窃时之名已多。既窃时名，又欲窃时之富贵，使己为造物者，肯兼与之乎？今之屯穷，理固然也。况诗人多蹇，如陈子昂、杜甫，各授一拾遗，而屯剥至死。孟浩然辈不及一命，穷悴终身。近日孟郊六十，终试协律；张籍五十，未离一太祝。彼何人哉！况仆之才又不迨彼。今虽谪佐远郡，而官品至第五，月俸四五万，寒有衣，饥有食，给身之外，施及家人。亦可谓不负白氏子矣。微之，微之！勿念我哉！

　　 pū shù yuè lái，jiǎn tǎo náng zhì zhōng，dé xīn jiù shī，gè yǐ lèi fēn，fēn wéi juǎn mù。zì shí yí lái，fán suǒ yù suǒ gǎn，guān yú měi cì xìng bǐ zhě yòu zì wǔ dé zhì yuán hé，yīn shì lì tí，tí wèi" xīn yuè fǔ" zhě，gòng yī bǎi wǔ shí shǒu，wèi zhī quot fěng yù shī quot。yòu huò tuì gōng dú chǔ，huò yí dòng bìng xián jū，zhī zú bǎo hé，yín wán xìng qíng zhě yī bǎi shǒu，wèi zhī" xián shì shī"。yòu yǒu shì wù qiān yú wài，qíng lǐ dòng yú nèi，suí gǎn yù ér xíng yú tàn yǒng zhě yī bǎi shǒu，wèi zhī" gǎn shāng shī"。yòu yǒu wǔ yánqī yáncháng jùjué jù，zì yī bǎi yùn zhì liǎng bǎi yùn zhě sì bǎi yú shǒu，wèi zhī" zá lǜ shī"。fán wèi shí wǔ juǎn，yuē bā bǎi shǒu。yì shí xiāng jiàn，dāng jìn zhì yú zhí shì。

　　仆数月来，检讨囊帙中，得新旧诗，各以类分，分为卷目。自拾遗来，凡所遇所感，关于美刺兴比者；又自武德至元和，因事立题，题为“新乐府”者，共一百五十首，谓之"讽谕诗"。又或退公独处，或移动病闲居，知足保和，吟玩性情者一百首，谓之”闲适诗“。又有事物牵于外，情理动于内，随感遇而形于叹咏者一百首，谓之”感伤诗“。又有五言、七言、长句、绝句，自一百韵至两百韵者四百余首，谓之”杂律诗“。凡为十五卷，约八百首。异时相见，当尽致于执事。

　　 wēi zhī，gǔ rén yún:" qióng zé dú shàn qí shēn，dá zé jiān jì tiān xià。" pū suī bù xiào，cháng shī cǐ yǔ。dà zhàng fū suǒ shǒu zhě dào，suǒ dài zhě shí。shí zhī lái yě，wèi yún lóng，wèi fēng péng，bó rán tū rán，chén lì yǐ chū shí zhī bù lái yě，wèi wù bào，wèi míng hóng，jì xī liáo xī，fèng shēn ér tuì。jìn tuì chū chǔ，hé wǎng ér bù zì dé zāi!gù pū zhì zài jiān jì，xíng zài dú shàn，fèng ér shǐ zhōng zhī zé wèi dào，yán ér fā míng zhī zé wèi shī。wèi zhī fěng yù shī，jiān jì zhī zhì yě wèi zhī xián shì shī，dú shàn zhī yì yě。gù lǎn pū shī zhě，zhī pū zhī dào yān。qí yú zá lǜ shī，huò yòu yú yī shí yī wù，fā yú yī xiào yī yín，shuài rán chéng zhāng，fēi píng shēng suǒ shàng zhě，dàn yǐ qīn péng hé sàn zhī jì，qǔ qí shì hèn zuǒ huān，jīn quán cì zhī jiān，wèi néng shān qù。tā shí yǒu wéi wǒ biān jí sī wén zhě，lüè zhī kě yě。

　　微之，古人云：“穷则独善其身，达则兼济天下。”仆虽不肖，常师此语。大丈夫所守者道，所待者时。时之来也，为云龙，为风鹏，勃然突然，陈力以出；时之不来也，为雾豹，为冥鸿，寂兮寥兮，奉身而退。进退出处，何往而不自得哉！故仆志在兼济，行在独善，奉而始终之则为道，言而发明之则为诗。谓之讽谕诗，兼济之志也；谓之闲适诗，独善之义也。故览仆诗者，知仆之道焉。其余杂律诗，或诱于一时一物，发于一笑一吟，率然成章，非平生所尚者，但以亲朋合散之际，取其释恨佐欢，今铨次之间，未能删去。他时有为我编集斯文者，略之可也。

　　 wēi zhī，fū guì ěr jiàn mù，róng gǔ lòu jīn，rén zhī dà qíng yě。pū bù néng yuǎn zhēng gǔ jiù，rú jìn suì wéi sū zhōu gē xíng，cái lì zhī wài，pō jìn xìng fěng qí wǔ yán shī，yòu gāo yǎ xián dàn，zì chéng yī jiā zhī tǐ，jīn zhī bǐng bǐ zhě shuí néng jí zhī?rán dāng sū zhōu zài shí，rén yì wèi shén ài zhòng，bì dài shēn hòu，rén shǐ guì zhī。jīn pū zhī shī，rén suǒ ài zhě，xī bù guò zá lǜ shī yǔ cháng hèn gē yǐ xià ěr。shí zhī suǒ zhòng，pū zhī suǒ qīng。zhì yú fěng yù zhě，yì jī ér yán zhì xián shì zhě，sī dàn ér cí yū。yǐ zhì hé yū，yí rén zhī bù ài yě。jīn suǒ ài zhě，bìng shì ér shēng，dú zú xià ěr。rán bǎi qiān nián hòu，ān zhī fù wú rú zú xià zhě chū，ér zhī ài wǒ shī zāi?gù zì bā jiǔ nián lái，yǔ zú xià xiǎo tōng zé yǐ shī xiāng jiè，xiǎo qióng zé yǐ shī xiāng miǎn，suǒ jū zé yǐ shī xiāng wèi，tóng chǔ zé yǐ shī xiāng yú。zhī wú zuì wú，lǜ yǐ shī yě。

　　微之，夫贵耳贱目，荣古陋今，人之大情也。仆不能远征古旧，如近岁韦苏州歌行，才丽之外，颇近兴讽；其五言诗，又高雅闲淡，自成一家之体，今之秉笔者谁能及之？然当苏州在时，人亦未甚爱重，必待身后，人始贵之。今仆之诗，人所爱者，悉不过杂律诗与《长恨歌》已下耳。时之所重，仆之所轻。至于讽谕者，意激而言质；闲适者，思澹而辞迂。以质合迂，宜人之不爱也。今所爱者，并世而生，独足下耳。然百千年后，安知复无如足下者出，而知爱我诗哉？故自八九年来，与足下小通则以诗相戒，小穷则以诗相勉，索居则以诗相慰，同处则以诗相娱。知吾罪吾，率以诗也。

　　 rú jīn nián chūn yóu chéng nán shí，yǔ zú xià mǎ shàng xiàng xì，yīn gè sòng xīn yàn xiǎo lǜ，bù zá tā piān，zì huáng zǐ bēi guī zhāo guó lǐ，dié yín dì chàng，bù jué shēng zhě èr shí lǐ yú。pānlǐ zài bàng，wú suǒ cuò kǒu。zhī wǒ zhě yǐ wéi shī xiān，bù zhī wǒ zhě yǐ wéi shī mó。hé zé?láo xīn líng，yì shēng qì，lián cháo jiē xī，bù zì zhī qí kǔ，fēi mó ér hé?ǒu tóng rén dāng měi jǐng，huò huā shí yàn bà，huò yuè yè jiǔ hān，yī yǒng yī yín，bù jué lǎo zhī jiāng zhì。suī cān luán hèyóu péng yíng zhě zhī shì，wú yǐ jiā yú cǐ yān，yòu fēi xiān ér hé?wēi zhī，wēi zhī!cǐ wú suǒ yǐ yǔ zú xià wài xíng háituō zōng jīào xuān dǐngqīng rén huán zhě，yòu yǐ cǐ yě。

　　如今年春游城南时，与足下马上相戏，因各诵新艳小律，不杂他篇，自皇子陂归昭国里，迭吟递唱，不绝声者二十里余。攀、李在傍，无所措口。知我者以为诗仙，不知我者以为诗魔。何则？劳心灵，役声气，连朝接夕，不自知其苦，非魔而何？偶同人当美景，或花时宴罢，或月夜酒酣，一咏一吟，不觉老之将至。虽骖鸾鹤、游蓬瀛者之适，无以加于此焉，又非仙而何？微之，微之！此吾所以与足下外形骸、脱踪迹、傲轩鼎、轻人寰者，又以此也。

　　 dāng cǐ zhī shí，zú xià xìng yǒu yú lì，qiě yù yǔ pū xī suǒ huán wǎng zhōng shī，qǔ qí yóu zhǎng zhě，rú zhāng shí bā gǔ yuè fǔ，lǐ èr shí xīn gē xíng，lúyáng èr mì shū lǜ shī，dòu qīyuán bā jué jù，bó sōu jīng duō，biān ér cì zhī，hào wèi yuán bái wǎng huán jí。zhòng jūn zǐ dé nǐ yì yú cǐ zhě，mò bù yǒng yuè xīn xǐ，yǐ wéi shèng shì。jiē hū!yán wèi zhōng ér zú xià zuǒ zhuǎn，bù shù yuè ér pū yòu jì xíng，xīn qī suǒ rán，hé rì chéng jiù?yòu kě wèi zhī tài xī yǐ!

　　当此之时，足下兴有余力，且欲与仆悉索还往中诗，取其尤长者，如张十八古乐府，李二十新歌行，卢、杨二秘书律诗，窦七、元八绝句，博搜精掇，编而次之，号为《元白往还集》。众君子得拟议于此者，莫不踊跃欣喜，以为盛事。嗟乎！言未终而足下左转，不数月而仆又继行，心期索然，何日成就？又可为之太息矣！

　　 pū cháng yǔ zú xià，fán rén wéi wén，sī yú zì shì，bù rěn yú gē jié，huò shī yú fán duō。qí jiān yán chī，yì yòu zì huò。bì dài jiāo yǒu yǒu gōng jiàn wú gū xī zhě，tǎo lùn ér xuē duó zhī，rán hòu fán jiǎn dāng fǒu，dé qí zhōng yǐ。kuàng pū yǔ zú xià，wéi wén yóu huàn qí duō。jǐ shàng bìng，kuàng tā rén hū?jīn qiě gè zuǎn shī bǐ，cū wèi juàn dì，dài yǔ zú xià xiāng jiàn rì，gè chū suǒ yǒu，zhōng qián zhì yān。yòu bù zhī xiāng yù shì hé nián，xiāng jiàn shì hé dì，kè rán ér zhì，zé rú zhī hé?wēi zhī zhī wǒ xīn zāi!

　　仆常语足下，凡人为文，私于自是，不忍于割截，或失于繁多。其间妍媸，益又自惑。必待交友有公鉴无姑息者，讨论而削夺之，然后繁简当否，得其中矣。况仆与足下，为文尤患其多。己尚病，况他人乎？今且各纂诗笔，粗为卷第，待与足下相见日，各出所有，终前志焉。又不知相遇是何年，相见是何地，溘然而至，则如之何？微之知我心哉！

　　 xún yáng là yuè，jiāng fēng kǔ hán，suì mù xiān huān，yè zhǎng shǎo shuì。yǐn bǐ pù zhǐ，qiǎo rán dēng qián，yǒu niàn zé shū，yán wú quán cì。wù yǐ fán zá wèi juàn，qiě yǐ dài yī xī zhī huà yán yě。

　　浔阳腊月，江风苦寒，岁暮鲜欢，夜长少睡。引笔铺纸，悄然灯前，有念则书，言无铨次。勿以繁杂为倦，且以代一夕之话言也。

　　 jū yì zì xù rú cǐ，wén shì yǐ wéi xìn rán。

　　居易自叙如此，文士以为信然。