潮州韩文公庙碑

拼音版、注音及读音

　　 pǐ fū ér wèi bǎi shì shī，yī yán ér wèi tiān xià fǎ。shì jiē yǒu yǐ cān tiān dì zhī huà，guān shèng shuāi zhī yùn，qí shēng yě yǒu zì lái，qí shì yě yǒu suǒ wéi。gù shēnlǚ zì yuè jiàng，fù shuō wèi liè xīng，gǔ jīn suǒ chuán，bù kě wū yě。mèng zǐ yuē:" wǒ shàn yǎng wú hào rán zhī qì。" shì qì yě，yù yú xún cháng zhī zhōng，ér sāi hū tiān dì zhī jiān。zú rán yù zhī，zé wáng gōng shī qí guì，jìnchǔ shī qí fù，liángpíng shī qí zhì，bēnyù shī qí yǒng，yíqín shī qí biàn。shì shú shǐ zhī rán zāi?qí bì yǒu bù yī xíng ér lì，bù shì lì ér xíng，bù dài shēng ér cún，bù suí sǐ ér wáng zhě yǐ。gù zài tiān wèi xīng chén，zài dì wèi hé yuè，yōu zé wèi guǐ shén，ér míng zé fù wéi rén。cǐ lǐ zhī cháng，wú zú guài zhě。

　　匹夫而为百世师，一言而为天下法。是皆有以参天地之化，关盛衰之运，其生也有自来，其逝也有所为。故申、吕自岳降，傅说为列星，古今所传，不可诬也。孟子曰：“我善养吾浩然之气。”是气也，寓于寻常之中，而塞乎天地之间。卒然遇之，则王公失其贵，晋、楚失其富，良、平失其智，贲、育失其勇，仪、秦失其辩。是孰使之然哉？其必有不依形而立，不恃力而行，不待生而存，不随死而亡者矣。故在天为星辰，在地为河岳，幽则为鬼神，而明则复为人。此理之常，无足怪者。

　　 zì dōng hàn yǐ lái，dào sàng wén bì，yì duān bìng qǐ，lì táng zhēn guānkāi yuán zhī shèng，fǔ yǐ fángdùyáosòng ér bù néng jiù。dú hán wén gōng qǐ bù yī，tán xiào ér huī zhī，tiān xià mí rán cóng gōng，fù guī yú zhèng，gài sān bǎi nián yú cǐ yǐ。wén qǐ bā dài zhī shuāi，ér dào jì tiān xià zhī nì zhōng fàn rén zhǔ zhī nù，ér yǒng duó sān jūn zhī shuài: cǐ qǐ fēi cān tiān dì，guān shèng shuāi，hào rán ér dú cún zhě hū?

　　自东汉以来，道丧文弊，异端并起，历唐贞观、开元之盛，辅以房、杜、姚、宋而不能救。独韩文公起布衣，谈笑而麾之，天下靡然从公，复归于正，盖三百年于此矣。文起八代之衰，而道济天下之溺；忠犯人主之怒，而勇夺三军之帅：此岂非参天地，关盛衰，浩然而独存者乎？

　　 gài cháng lùn tiān rén zhī biàn，yǐ wèi rén wú suǒ bù zhì，wéi tiān bù róng wěi。zhì kě yǐ qī wáng gōng，bù kě yǐ qī tún yú lì kě yǐ dé tiān xià，bù kě yǐ dé pǐ fū pǐ fù zhī xīn。gù gōng zhī jīng chéng，néng kāi héng shān zhī yún，ér bù néng huí xiàn zōng zhī huò néng xún è yú zhī bào，ér bù néng mǐ huáng fǔ bólǐ féng jí zhī bàng néng xìn yú nán hǎi zhī mín，miào shí bǎi shì，ér bù néng shǐ qí shēn yī rì ān yú cháo tíng zhī shàng。gài gōng zhī suǒ néng zhě tiān yě，qí suǒ bù néng zhě rén yě。

　　盖尝论天人之辨，以谓人无所不至，惟天不容伪。智可以欺王公，不可以欺豚鱼；力可以得天下，不可以得匹夫匹妇之心。故公之精诚，能开衡山之云，而不能回宪宗之惑；能驯鳄鱼之暴，而不能弭皇甫镈、李逢吉之谤；能信于南海之民，庙食百世，而不能使其身一日安于朝廷之上。盖公之所能者天也，其所不能者人也。

　　 shǐ cháo rén wèi zhī xué，gōng mìng jìn shì zhào dé wèi zhī shī。zì shì cháo zhī shì，jiē dǔ yú wén xíng，yán jí qí mín，zhì yú jīn，hào chēng yì zhì。xìn hū kǒng zǐ zhī yán，" jūn zǐ xué dào zé ài rén，xiǎo rén xué dào zé yì shǐ" yě。cháo rén zhī shì gōng yě，yǐn shí bì jì，shuǐ hàn jí yì，fán yǒu qiú bì dǎo yān。ér miào zài cì shǐ gōng táng zhī hòu，mín yǐ chū rù wèi jiān。qián tài shǒu yù qǐng zhū cháo zuò xīn miào，bù guǒ。yuán yòu wǔ nián，cháo sàn láng wáng jūn dí lái shǒu shì bāng。fán suǒ yǐ yǎng shì zhì mín zhě，yī yǐ gōng wèi shī。mín jì yuè fú，zé chū lìng yuē:" yuàn xīn gōng miào zhě，tīng!" mín huān qū zhī，bo dì yú zhōu chéng zhī nán qī lǐ，qī nián ér miào chéng。

　　始潮人未知学，公命进士赵德为之师。自是潮之士，皆笃于文行，延及齐民，至于今，号称易治。信乎孔子之言，“君子学道则爱人，小人学道则易使”也。潮人之事公也，饮食必祭，水旱疾疫，凡有求必祷焉。而庙在刺史公堂之后，民以出入为艰。前太守欲请诸朝作新庙，不果。元佑五年，朝散郎王君涤来守是邦。凡所以养士治民者，一以公为师。民既悦服，则出令曰：“愿新公庙者，听！”民欢趋之，卜地于州城之南七里，期年而庙成。

　　 huò yuē:" gōng qù guó wàn lǐ，ér zhé yú cháo，bù néng yī suì ér guī。méi ér yǒu zhī，qí bù juàn liàn yú cháo yě，shěn yǐ。" shì yuē:" bù rán!gōng zhī shén zài tiān xià zhě，rú shuǐ zhī zài dì zhōng，wú suǒ wǎng ér bù zài yě。ér cháo rén dú xìn zhī shēn，sī zhī zhì，xūn hāo qī chuàng，ruò huò jiàn zhī。pì rú záo jǐng dé quán，ér yuē shuǐ zhuān zài shì，qǐ lǐ yě zāi?" yuán fēng qī nián，zhào bài gōng chāng lí bó，gù bǎng yuē:" chāng lí bó hán wén gōng zhī miào。" cháo rén qǐng shū qí shì yú shí，yīn zuò shī yǐ yí zhī，shǐ gē yǐ sì gōng。qí cí yuē:" gōng xī qí lóng bái yún xiāng，shǒu jué yún hàn fēn tiān zhāng，tiān sūn wèi zhī yún jǐn shang。piāo rán chéng fēng lái dì páng，xià yǔ zhuó shì sǎo bǐ kāng。xī yóu xián chí lüè fú sāng，cǎo mù yì pī zhāo huí guāng。zhuī zhú lǐdù cān áo xiáng，hàn liú jíshí zǒu qiě jiāng，miè méi dào yǐng bù néng wàng。zuò shū dǐ fú jī jūn wáng，yào guān nán hǎi kuī héng xiāng，lì shùn jiǔ yí diào yīnghuáng。zhù róng xiān qū hǎi ruò cáng，yuē shù jiāo è rú qū yáng。jūn tiān wú rén dì bēi shāng，ōu yín xià zhāo qiǎn wū yáng。bó shēng jī bo xiū wǒ shāng，yú càn lì dān yǔ jiāo huáng。gōng bù shǎo liú wǒ tì pāng，piān rán bèi fā xià dà huāng。

　　或曰：“公去国万里，而谪于潮，不能一岁而归。没而有知，其不眷恋于潮也，审矣。”轼曰：“不然！公之神在天下者，如水之在地中，无所往而不在也。而潮人独信之深，思之至，焄蒿凄怆，若或见之。譬如凿井得泉，而曰水专在是，岂理也哉？”元丰七年，诏拜公昌黎伯，故榜曰：“昌黎伯韩文公之庙。”潮人请书其事于石，因作诗以遗之，使歌以祀公。其辞曰：“公昔骑龙白云乡，手抉云汉分天章，天孙为织云锦裳。飘然乘风来帝旁，下与浊世扫秕糠。西游咸池略扶桑，草木衣被昭回光。追逐李、杜参翱翔，汗流籍、湜走且僵，灭没倒影不能望。作书抵佛讥君王，要观南海窥衡湘，历舜九嶷吊英、皇。祝融先驱海若藏，约束蛟鳄如驱羊。钧天无人帝悲伤，讴吟下招遣巫阳。犦牲鸡卜羞我觞，於粲荔丹与蕉黄。公不少留我涕滂，翩然被发下大荒。