刑赏忠厚之至论

拼音版、注音及读音

　　 yáoshùnyǔtāngwénwǔchéngkāng zhī jì，hé qí ài mín zhī shēn，yōu mín zhī qiè，ér dài tiān xià yǐ jūn zǐ zhǎng zhě zhī dào yě。yǒu yī shàn，cóng ér shǎng zhī，yòu cóng ér yǒng gē jiē tàn zhī，suǒ yǐ lè qí shǐ ér miǎn qí zhōng。yǒu yī bù shàn，cóng ér fá zhī，yòu cóng ér āi jīn chéng chuàng zhī，suǒ yǐ qì qí jiù ér kāi qí xīn。gù qí xū yú zhī shēng，huān xīn cǎn qī，jiàn yú yúxiàshāngzhōu zhī shū。chéngkāng jì méi，mù wáng lì，ér zhōu dào shǐ shuāi，rán yóu mìng qí chén lǚ hóu，ér gào zhī yǐ xiáng xíng。qí yán yōu ér bù shāng，wēi ér bù nù，cí ài ér néng duàn，cè rán yǒu āi lián wú gū zhī xīn，gù kǒng zǐ yóu yǒu qǔ yān。

　　尧、舜、禹、汤、文、武、成、康之际，何其爱民之深，忧民之切，而待天下以君子长者之道也。有一善，从而赏之，又从而咏歌嗟叹之，所以乐其始而勉其终。有一不善，从而罚之，又从而哀矜惩创之，所以弃其旧而开其新。故其吁俞之声，欢忻惨戚，见于虞、夏、商、周之书。成、康既没，穆王立，而周道始衰，然犹命其臣吕侯，而告之以祥刑。其言忧而不伤，威而不怒，慈爱而能断，恻然有哀怜无辜之心，故孔子犹有取焉。

　　 chuán yuē:" shǎng yí cóng yǔ，suǒ yǐ guǎng ēn yě fá yí cóng qù，suǒ yǐ shèn xíng yě。dāng yáo zhī shí，gāo yáo wèi shì。jiāng shā rén，gāo yáo yuē" shā zhī" sān，yáo yuē" yòu zhī" sān。gù tiān xià wèi gāo yáo zhí fǎ zhī jiān，ér lè yáo yòng xíng zhī kuān。sì yuè yuē" gǔn kě yòng"，yáo yuē" bù kě，gǔn fāng mìng pǐ zú"，jì ér yuē" shì zhī"。hé yáo zhī bù tīng gāo yáo zhī shā rén，ér cóng sì yuè zhī yòng gǔn yě?rán zé shèng rén zhī yì，gài yì kě jiàn yǐ。

　　《传》曰：“赏疑从与，所以广恩也；罚疑从去，所以慎刑也。当尧之时，皋陶为士。将杀人，皋陶曰“杀之”三，尧曰“宥之”三。故天下畏皋陶执法之坚，而乐尧用刑之宽。四岳曰“鲧可用”，尧曰“不可，鲧方命圮族”，既而曰“试之”。何尧之不听皋陶之杀人，而从四岳之用鲧也？然则圣人之意，盖亦可见矣。

　　 shū yuē:" zuì yí wéi qīng，gōng yí wéi zhòng。yǔ qí shā bù gū，níng shī bù jīng。" wū hū，jǐn zhī yǐ。kě yǐ shǎng，kě yǐ wú shǎng，shǎng zhī guò hū rén kě yǐ fá，kě yǐ wú fá，fá zhī guò hū yì。guò hū rén，bù shī wéi jūn zǐ guò hū yì，zé liú ér rù yú rěn rén。gù rén kě guò yě，yì bù kě guò yě。gǔ zhě shǎng bù yǐ jué lù，xíng bù yǐ dāo jù。shǎng zhī yǐ jué lù，shì shǎng zhī dào héng yú jué lù zhī suǒ jiā，ér bù xíng yú jué lù zhī suǒ bù jiā yě。xíng zhī yǐ dāo jù，shì xíng zhī wēi shī yú dāo jù zhī suǒ jí，ér bù shī yú dāo jù zhī suǒ bù jí yě。xiān wáng zhī tiān xià zhī shàn bù shèng shǎng，ér jué lù bù zú yǐ quàn yě zhī tiān xià zhī è bù shèng xíng，ér dāo jù bù zú yǐ cái yě。shì gù yí zé jǔ ér guī zhī yú rén，yǐ jūn zǐ zhǎng zhě zhī dào dài tiān xià，shǐ tiān xià xiāng shuài ér guī yú jūn zǐ zhǎng zhě zhī dào。gù yuē: zhōng hòu zhī zhì yě。

　　《书》曰：“罪疑惟轻，功疑惟重。与其杀不辜，宁失不经。”呜呼，尽之矣。可以赏，可以无赏，赏之过乎仁；可以罚，可以无罚，罚之过乎义。过乎仁，不失为君子；过乎义，则流而入于忍人。故仁可过也，义不可过也。古者赏不以爵禄，刑不以刀锯。赏之以爵禄，是赏之道行于爵禄之所加，而不行于爵禄之所不加也。刑之以刀锯，是刑之威施于刀锯之所及，而不施于刀锯之所不及也。先王知天下之善不胜赏，而爵禄不足以劝也；知天下之恶不胜刑，而刀锯不足以裁也。是故疑则举而归之于仁，以君子长者之道待天下，使天下相率而归于君子长者之道。故曰：忠厚之至也。

　　 shī yuē:" jūn zǐ rú zhǐ，luàn shù chuán yǐ。jūn zǐ rú nù，luàn shù chuán jǔ。" fū jūn zǐ zhī yǐ luàn，qǐ yǒu yì shù zāi?shí qí xǐ nù，ér wú shī hū rén ér yǐ yǐ。chūn qiū zhī yì，lì fǎ guì yán，ér zé rén guì kuān。yīn qí bāo biǎn zhī yì，yǐ zhì shǎng fá，yì zhōng hòu zhī zhì yě。

　　《诗》曰：“君子如祉，乱庶遄已。君子如怒，乱庶遄沮。”夫君子之已乱，岂有异术哉？时其喜怒，而无失乎仁而已矣。《春秋》之义，立法贵严，而责人贵宽。因其褒贬之义，以制赏罚，亦忠厚之至也。