大人先生传

拼音版、注音及读音

　　 dà rén xiān sheng gài lǎo rén yě，bù zhī xìng zì。chén tiān dì zhī shǐ，yán shén nóng huáng dì zhī shì，zhāo rán yě mò zhī qí shēng nián zhī shù。cháng jū sū mén zhī shān，gù shì huò wèi zhī xián。yǎng xìng yán shòu，yǔ zì rán qí guāng。qí shì yáoshùn zhī suǒ shì，ruò shǒu zhōng ěr。yǐ wàn lǐ wèi yī bù，yǐ qiān suì wèi yī zhāo。xíng bù fù ér jū bù chǔ，qiú hū dà dào ér wú suǒ yù。xiān shēng yǐ yìng biàn shùn hé，tiān dì wèi jiā，yùn qù shì tuí，kuí rán dú cún。zì yǐ wéi néng zú yǔ zào huà tuī yí，gù mò tàn dào dé，bù yǔ shì tóng。zì hào zhě fēi zhī，wú shí zhě guài zhī，bù zhī qí biàn huà shén wēi yě。ér xiān shēng bù yǐ shì zhī fēi guài ér yì qí wù yě。xiān shēng yǐ wéi zhōng qū zhī zài tiān xià，céng bù ruò yíng wén zhī zhe wéi，gù zhōng bù yǐ wéi shì，ér jí yì hū yì fāng qí yù，yóu lǎn guān lè fēi shì suǒ jiàn，pái huái wú suǒ zhōng jí。yí qí shū yú sū mén zhī shān ér qù。tiān xià mò zhī qí suǒ rú wǎng yě。

　　大人先生盖老人也，不知姓字。陈天地之始，言神农黄帝之事，昭然也；莫知其生年之数。尝居苏门之山，故世或谓之闲。养性延寿，与自然齐光。其视尧、舜之所事，若手中耳。以万里为一步，以千岁为一朝。行不赴而居不处，求乎大道而无所寓。先生以应变顺和，天地为家，运去势颓，魁然独存。自以为能足与造化推移，故默探道德，不与世同。自好者非之，无识者怪之，不知其变化神微也。而先生不以世之非怪而易其务也。先生以为中区之在天下，曾不若蝇蚊之著帷，故终不以为事，而极意乎异方奇域，游览观乐非世所见，徘徊无所终极。遗其书於苏门之山而去。天下莫知其所如往也。

　　 huò yí dà rén xiān sheng shū，yuē:" tiān xià zhī guì，mò guì yú jūn zǐ。fú yǒu cháng sè，mào yǒu cháng zé，yán yǒu cháng dù，xíng yǒu cháng shì。lì zé qìng zhé，gǒng ruò bào gǔ。dòng jìng yǒu jié，qū bù shāng yǔ，jìn tuì zhōu xuán，xián yǒu guī jǔ。xīn ruò huái bīng，zhàn zhàn lì lì。shù shēn xiū xíng，rì shèn yī rì。zé dì ér xíng，wéi kǒng yí shī。sòng zhōukǒng zhī yí xùn，tàn tángyú zhī dào dé，wéi fǎ shì xiū，wèi lǐ shì kè。shǒu zhí guī bì，zú lǚ shéng mò，xíng yù wèi mù qián jiǎn，yán yù wèi wú qióng zé。shǎo chēng xiāng lǘ，zhǎng wén bāng guó，shàng yù tú sān gōng，xià bù shī jiǔ zhōu mù。gù xié jīn yù，chuí wén zǔ，xiǎng zūn wèi，qǔ máo tǔ。yáng shēng míng yú hòu shì，qí gōng dé yú wǎng gǔ。fèng shì jūn shàng，mù yǎng bǎi xìng。tuì yíng sī jiā，yù zhǎng qī zǐ。bo jí zhái，lǜ nǎi yì zhǐ。yuǎn huò jìn fú，yǒng jiān gù jǐ。cǐ chéng shì jūn zǐ zhī gāo zhì，gǔ jīn bù yì zhī měi xíng yě，jīn xiān shēng nǎi pī fà ér jū jù hǎi zhī zhōng，yǔ ruò jūn zǐ zhě yuǎn，wú kǒng shì zhī tàn xiān shēng ér fēi zhī yě。xíng wéi shì suǒ xiào，shēn wú zì yóu dá，zé kě wèi chǐ rǔ yǐ。shēn chǔ kùn kǔ zhī dì，ér xíng wéi shì sú zhī suǒ xiào，wú wèi xiān shēng bù qǔ yě。"

　　或遗大人先生书，曰：“天下之贵，莫贵於君子。服有常色，貌有常则，言有常度，行有常式。立则磬折，拱若抱鼓。动静有节，趋步商羽，进退周旋，咸有规矩。心若怀冰，战战栗栗。束身修行，日慎一日。择地而行，唯恐遗失。颂周、孔之遗训，叹唐、虞之道德，唯法是修，为礼是克。手执珪璧，足履绳墨，行欲为目 前检，言欲为无穷则。少称乡闾，长闻邦国，上欲图三公，下不失九州牧。故挟金玉，垂文组，享尊位，取茅土。扬声名於后世，齐功德於往古。奉事君上，牧养百姓。退营私家，育长妻子。卜吉宅，虑乃亿祉。远祸近福，永坚固己。此诚士君子之高致，古今不易之美行也，今先生乃披发而居巨海之中，与若君子者远，吾恐世之叹先生而非之也。行为世所笑，身无自由达，则可谓耻辱矣。身处困苦之地，而行为世俗之所笑，吾为先生不取也。”

　　 yú shì dà rén xiān sheng nǎi yōu rán ér tàn，jiǎ yún ní ér yīng zhī yuē:" ruò zhī yún shàng hé tōng zāi!fū dà rén zhě，nǎi yǔ zào wù tóng tǐ，tiān dì bìng shēng，xiāo yáo fú shì，yǔ dào jù chéng，biàn huà sàn jù，bù cháng qí xíng。tiān dì zhì yù yú nèi，ér fú míng kāi dá yú wài。tiān dì zhī yǒng，gù fēi shì sú zhī suǒ jí yě。wú jiāng wèi rǔ yán zhī。

　　於是大人先生乃逌然而叹，假云霓而应之曰：“若之云尚何通哉！夫大人者，乃与造物同体，天地并生，逍遥浮世，与道俱成，变化散聚，不常其形。天地制域於内，而浮明开达於外。天地之永，固非世俗之所及也。吾将为汝言之。

　　" wǎng zhě tiān cháng zài xià，dì cháng zài shàng，fǎn fù diān dǎo，wèi zhī ān gù。yān dé bù shī dù shì ér cháng zhī?tiān yīn dì dòng，shān xiàn chuān qǐ，yún sàn zhèn huài，liù hé shī lǐ，rǔ yòu yān dé zé dì ér xíng，qū bù shāng yǔ?wǎng zhě qún qì zhēng cún，wàn wù sǐ lǜ，zhī tǐ bù cóng，shēn wéi ní tǔ，gēn bá zhī shū，xián shī qí suǒ，rǔ yòu yān dé shù shēn xiū xíng，qìng zhé bào gǔ?lǐ mù gōng ér shēn sǐ，bó zōng zhōng ér shì jué，jìn qiú lì ér sàng shēn，yíng jué shǎng ér jiā miè，rǔ yòu yān dé xié jīn yù wàn yì，zhǐ fèng jūn shàng，ér quán qī zǐ hū?

　　“往者天尝在下，地尝在上，反覆颠倒，未之安固。焉得不失度式而常之？天因地动，山陷川起，云散震坏，六合失理，汝又焉得择地而行，趋步商羽？往者群气争存，万物死虑，支体不从，身为泥土，根拔枝殊，咸失其所，汝又焉得束身修行，磬折抱鼓？李牧功而身死，伯宗忠而世绝，进求利而丧身，营爵赏而家灭，汝又焉得挟金玉万亿，只奉君上，而全妻子乎？

　　" qiě rǔ dú bú jiàn fū shī zhī chù yú kūn zhōng，táo hū shēn fèng，nì hū huài xù，zì yǐ wéi jí zhái yě。xíng bù gǎn lí fèng jì，dòng bù gǎn chū kūn dāng，zì yǐ wéi dé shéng mò yě。jī zé niè rén，zì yǐ wéi wú qióng shí yě。rán yán qiū huǒ liú，jiāo yì miè dōu，qún shī sǐ yú kūn zhōng ér bù néng chū。rǔ jūn zǐ zhī chù qū nèi，yì hé yì fū shī zhī chù kūn zhōng hū?bēi fū!ér nǎi zì yǐ wéi yuǎn huò jìn fú，jiān wú qióng yě。yì guān fū yáng wū yóu yú chén wài，ér jiāo liáo xì yú péng ài，xiǎo dà gù bù xiāng jí，rǔ yòu hé yǐ wéi ruò jūn zǐ wén yú yú hū?

　　“且汝独不见夫虱之处於褌中，逃乎深缝，匿乎坏絮，自以为吉宅也。行不敢离缝际，动不敢出褌裆，自以为得绳墨也。饥则啮人，自以为无穷食也。然炎丘火流，焦邑灭都，群虱死於褌中而不能出。汝君子之处区内，亦何异夫虱之处褌中乎？悲夫！而乃自以为远祸近幅，坚无穷也。亦观夫阳乌游於尘外，而鹪鹩戏于蓬艾，小大固不相及，汝又何以为若君子闻於余乎？

　　" qiě jìn zhě，xià sàng yú shāng，zhōu bō zhī liú，gěng báo wèi xū，fēnggǎo chéng qiū。zhì rén wèi yī gù，ér shì dài xiāng chóu。jué jū wèi dìng，tā rén yǐ yǒu。rǔ zhī máo tǔ，shuí jiāng yǔ jiǔ?shì yǐ zhì rén bù chǔ ér jū，bù xiū ér zhì，rì yuè wèi zhèng，yīn yáng wéi qī，qǐ lìn qíng hū shì，xì lèi yú yī shí，chéng dōng yún，jià xī fēng，yǔ yīn shǒu cí，jù yáng wèi xióng。zhì dé yù cóng，wù mò zhī qióng。yòu hé bù néng zì dá ér wèi fū shì xiào zāi?

　　“且近者，夏丧於商，周播之刘，耿薄为墟，丰、镐成丘。至人未一顾，而世代相酬。厥居未定，他人已有。汝之茅土，谁将与久？是以至人不处而居，不修而治，日月为正，阴阳为期，岂吝情乎世，系累於一时，乘东云，驾西风，与阴守雌，据阳为雄。志得欲从，物莫之穷。又何不能自达而畏夫世笑哉？

　　" xī zhě tiān dì kāi pì，wàn wù bìng shēng。dà zhě tián qí xìng，xì zhě jìng qí xíng。yīn cáng qí qì，yáng fā qí jīng，hài wú suǒ bì，lì wú suǒ zhēng。fàng zhī bù shī，shōu zhī bù yíng wáng bù wéi yāo，cún bù wéi shòu。fú wú suǒ de，huò wú suǒ jiù gè cóng qí mìng，yǐ dù xiāng shǒu。míng zhě bù yǐ zhì shèng，àn zhě bù yǐ yú bài，ruò zhě bù yǐ pò wèi，qiáng zhě bù yǐ lì jìn。gài wú jūn ér shù wù dìng，wú chén ér wàn shì lǐ，bǎo shēn xiū xìng，bù wéi qí jì。wéi zī ruò rán，gù néng cháng jiǔ。jīn rǔ zào yīn yǐ luàn shēng，zuò sè yǐ guǐ xíng，wài yì qí mào，nèi yǐn qí qíng。huái yù yǐ qiú duō，zhà wěi yǐ yào míng jūn lì ér nüè xìng，chén shè ér zéi shēng。zuò zhì lǐ fǎ，shù fù xià mín。qī yú kuáng zhuō，cáng zhì zì shén。qiáng zhě kuí shì ér líng bào，ruò zhě qiáo cuì ér shì rén。jiǎ lián ér chéng tān，nèi xiǎn ér wài rén，zuì zhì bù huǐ guò，xìng yù zé zì jīn。chí cǐ yǐ zòu chú，gù xún zhì ér bù zhèn。

　　“昔者天地开辟，万物并生。大者恬其性，细者静其形。阴藏其气，阳发其精，害无所避，利无所争。放之不失，收之不盈；亡不为夭，存不为寿。福无所得，祸无所咎；各从其命，以度相守。明者不以智胜，暗者不以愚败，弱者不以迫畏，强者不以力尽。盖无君而庶物定，无臣而万事理，保身修性，不违其纪。惟兹若然，故能长久。今汝造音以乱声，作色以诡形，外易其貌，内隐其情。怀欲以求多，诈伪以要名；君立而虐兴，臣设而贼生。坐制礼法，束缚下民。欺愚诳拙，藏智自神。强者睽视而凌暴，弱者憔悴而事人。假廉而成贪，内险而外仁，罪至不悔过，幸遇则自矜。驰此以奏除，故循滞而不振。

　　" fū wú guì zé jiàn zhě bù yuàn，wú fù zé pín zhě bù zhēng，gè zú yú shēn ér wú suǒ qiú yě。ēn zé wú suǒ guī，zé sǐ bài wú suǒ chóu。qí shēng bù zuò，zé ěr bù yì tīng yín sè bù xiǎn，zé mù bù gǎi shì。ěr mù bù xiāng yì gǎi，zé wú yǐ luàn qí shén yǐ。cǐ xiān shì zhī suǒ zhì zhǐ yě。jīn rǔ zūn xián yǐ xiāng gāo，jìng néng yǐ xiāng shàng，zhēng shì yǐ xiāng jūn，chǒng guì yǐ xiāng jiā，qū tiān xià yǐ qù zhī，cǐ suǒ yǐ shàng xià xiāng cán yě。jié tiān dì wàn wù zhī zhì，yǐ fèng shēng sè wú qióng zhī yù，cǐ fēi suǒ yǐ yǎng bǎi xìng yě。yú shì jù mín zhī zhī qí rán，gù zhòng shǎng yǐ xǐ zhī，yán xíng yǐ wēi zhī。cái kuì ér shǎng bù gōng，xíng jǐn ér fá bù xíng，nǎi shǐ yǒu wáng guólù jūnkuì bài zhī huò。cǐ fēi rǔ jūn zǐ zhī wèi hū?rǔ jūn zǐ zhī lǐ fǎ，chéng tiān xià cán zéiluàn wēisǐ wáng zhī shù ěr!ér nǎi mù yǐ wéi měi xíng bù yì zhī dào，bù yì guò hū!

　　“夫无贵则贱者不怨，无富则贫者不争，各足於身而无所求也。恩泽无所归，则死败无所仇。奇声不作，则耳不易听；淫色不显，则目不改视。耳目不相易改，则无以乱其神矣。此先世之所至止也。今汝尊贤以相高，竞能以相尚，争势以相君，宠贵以相加，趋天下以趣之，此所以上下相残也。竭天地万物之至，以奉声色无穷之欲，此非所以养百姓也。於是惧民之知其然，故重赏以喜之，严刑以威之。财匮而赏不供，刑尽而罚不行，乃始有亡国、戮君、溃败之祸。此非汝君子之为乎？汝君子之礼法，诚天下残贼、乱危、死亡之术耳！而乃目以为美行不易之道，不亦过乎！

　　" jīn wú nǎi piāo yáo yú tiān dì zhī wài，yǔ zào huà wéi yǒu，cháo sūn tāng gǔ，xī yǐn xī hǎi，jiāng biàn huà qiān yì，yǔ dào zhōu shǐ。cǐ zhī yú wàn wù，qǐ bù hòu zāi!gù bù tōng yú zì rán zhě，bù zú yǐ yán dào àn yú zhāo zhāo zhě bù zú yǔ dá míng，zi zhī wèi yě。"

　　“今吾乃飘颻於天地之外，与造化为友，朝飧汤谷，夕饮西海，将变化迁易，与道周始。此之於万物，岂不厚哉！故不通於自然者，不足以言道；暗於昭昭者不足与达明，子之谓也。”

　　 xiān shēng jì shēn ruò yán，tiān xià zhī xǐ qí zhě yì zhī，kāng kài zhě gāo zhī。qí bù zhī qí tǐ，bú jiàn qí qíng，cāi ěr qí dào，xū wěi zhī míng。mò shí qí zhēn，fú dá qí qíng，suī yì ér gāo zhī，yǔ xiàng zhī fēi guài zhě，miè rú yě。zhì rén zhě，bù zhī nǎi guì，bú jiàn nǎi shén。shén guì zhī dào cún hū nèi，ér wàn wù yùn yú tiān wài yǐ。gù tiān xià zhōng ér bù zhī qí yòng yě。

　　先生既申若言，天下之喜奇者异之，慷忾者高之。其不知其体，不见其情，猜耳其道，虚伪之名。莫识其真，弗达其情，虽异而高之，与向之非怪者，蔑如也。至人者，不知乃贵，不见乃神。神贵之道存乎内，而万物运於天外矣。故天下终而不知其用也。

　　 yōu hū yǒu sòng，fú yáo zhī yě。yǒu yǐn shì yān，jiàn zhī ér xǐ，zì yǐ wéi jūn zhì tóng háng yě。yuē:" shàn zāi!wú dé zhī jiàn ér shū fèn yě。shàng gǔ zhì piáo chún hòu zhī dào yǐ fèi，ér mò zhī yí huá bìng xìng。chái hǔ tān nüè，qún wù wú gū，yǐ hài wèi lì，yǔn xìng wáng qū。wú bù rěn jiàn yě，gù qù ér chù zī。rén bù kě yǔ wèi chóu，bù ruò yǔ mù shí wèi lín。ān qī táo hū péng shān，yòng lǐ qián hū dān shuǐ，bào jiāo lì yǐ kū gǎo，lái wéi qù ér yōu sǐ。yì yóu zī fū!wú jiāng kàng zhì xiǎn gāo，suì zhōng yú sī。qín shēng ér shòu sǐ，mái xíng ér yí gǔ，bù fù fǎn yú zhī shēng hū!fū zhì jūn zhě xiāng qiú，hǎo hé zhě qí yán，yǔ fū zǐ tóng zhī。"

　　逌乎有宋，扶摇之野。有隐士焉，见之而喜，自以为均志同行也。曰：“善哉！吾得之见而舒愤也。上古质朴纯厚之道已废，而末枝遗华并兴。豺虎贪虐，群物无辜，以害为利，殒性亡驱。吾不忍见也，故去而处兹。人不可与为俦，不若与木石为邻。安期逃乎蓬山，用李潜乎丹水，鲍焦立以枯槁，莱维去而逌死。亦由兹夫！吾将抗志显高，遂终於斯。禽生而兽死，埋形而遗骨，不复返余之生乎！夫志均者相求，好合者齐颜，与夫子同之。”

　　 yú shì，xiān shēng nǎi shū hóng ní yǐ fān chén，qīng xuě gài yǐ bì míng，yǐ yáo xiāng ér pái huái，zǒng zhòng pèi ér ān xíng，gù ér wèi zhī yuē:" tài chū zhēn rén，wéi dà zhī gēn。zhuān qì yī zhì，wàn wù yǐ cún。tuì bú jiàn hòu，jìn bù dǔ xiān，fā xī běi ér zào zhì，qǐ dōng nán yǐ wéi mén。wēi dào dé yǐ jiǔ yú，kuà tiān dì ér chù zūn。fū rán chéng wú tǐ yě。shì yǐ bù bì wù ér chù，suǒ dǔ zé níng bù yǐ wù wèi lèi，suǒ yōu zé chéng。páng yáng shì yǐ shū qí yì，fú téng zú yǐ chěng qí qíng。gù zhì rén wú zhái，tiān dì wèi kè zhì rén wú zhǔ，tiān dì wèi suǒ zhì rén wú shì，tiān dì wèi gù。wú shì fēi zhī bié，wú shàn è zhī yì。gù tiān xià bèi qí zé，ér wàn wù suǒ yǐ chì yě。ruò fú è bǐ ér hǎo wǒ，zì shì ér fēi rén，fèn jī yǐ zhēng qiú，guì zhì ér jiàn shēn，yī qín shēng ér shòu sǐ，shàng hé xiǎn ér huò róng?bēi fū!zi zhī yòng xīn yě!báo ān lì yǐ wàng shēng，yāo qiú míng yǐ sàng tǐ，chéng yǔ bǐ qí wú guǐ，hé kū gǎo ér yōu sǐ?zi zhī suǒ hǎo，hé zú yán zāi?wú jiāng qù zi yǐ。" nǎi yáng méi ér dàng mù，zhèn xiù ér fǔ shang，lìng huǎn pèi ér zòng cè，suì fēng qǐ ér yún xiáng。bǐ rén zhě zhān zhī ér chuí qì，zì tòng qí zhì yī cǎo mù zhī pí，fú yú yán shí zhī xià，jù bù zhōng xī ér sǐ。

　　於是，先生乃舒虹霓以蕃尘，倾雪盖以蔽明，倚瑶厢而徘徊，总众辔而安行，顾而谓之曰：“泰初真人，唯大之根。专气一志，万物以存。退不见后，进不睹先，发西北而造制，启东南以为门。微道德以久娱，跨天地而处尊。夫然成吾体也。是以不避物而处，所赌则宁；不以物为累，所逌则成。彷徉是以舒其意，浮腾足以逞其情。故至人无宅，天地为客；至人无主，天地为所；至人无事，天地为故。无是非之别，无善恶之异。故天下被其泽，而万物所以炽也。若夫恶彼而好我，自是而非人，忿激以争求，贵志而贱身，伊禽生而兽死，尚何显而获荣？悲夫！子之用心也！薄安利以忘生，要求名以丧体，诚与彼其无诡，何枯槁而逌死？子之所好，何足言哉？吾将去子矣。”乃扬眉而荡目，振袖而抚裳，令缓辔而纵策，遂风起而云翔。彼人者瞻之而垂泣，自痛其志；衣草木之皮，伏於岩石之下，惧不终夕而死。

　　 xiān shēng guò shén gōng ér xī，shù wú quán ér xíng，huí hū yōu ér yóu lǎn yān，jiàn xīn yú fù zhě，tàn yuē:" rǔ jiāng yān yǐ shì zhōng hū zāi?"

　　先生过神宫而息，漱吾泉而行，回乎逌而游览焉，见薪於阜者，叹曰：“汝将焉以是终乎哉？”

　　 xīn zhě yuē:" shì zhōng wǒ hū?bù yǐ shì zhōng wǒ hū?qiě shèng rén wú huái，hé qí āi?shèng shuāi biàn huà，cháng bù yú zī?cáng qì yú shēn，fú yǐ qí shí，sūn yuè zú yǐ qín páng，suī zhé xié ér nǎi xiū，bǎi lǐ kùn ér xiāng yíng，yá jì lǎo ér bì zhōu。jì diān dǎo ér gèng lái xī，gù xiān qióng ér hòu shōu。qín pò liù guó，jiān bìng qí dì，yí miè zhū hóu，nán miàn chēng dì。kuā shèng sè，chóng mǐ lì。záo nán shān yǐ wéi quē，biǎo dōng hǎi yǐ wéi mén，mén wàn shì ér bù jué，tú wú qióng ér yǒng cún。měi gōng shì ér shèng wéi，jī zhōng gǔ ér yáng qí zhāng。guǎng yuàn yòu ér shēn chí zhǎo，xìng wèi běi ér jiàn xián yáng。lí mù céng wèi jí chéng lín，ér jīng jí yǐ cóng hū ē páng。shí dài cún ér dié chù，gù xiān dé ér hòu wáng。shān dōng zhī tú lǔ，suì qǐ ér wáng tiān xià。yóu cǐ shì zhī，qióng dá jù kě zhī yé?qiě shèng rén yǐ dào dé wèi xīn，bù yǐ fù guì wèi zhì yǐ wú wéi yòng，bù yǐ rén wù wèi shì。zūn xiǎn bù jiā zhòng，pín jiàn bù zì qīng，shī bù zì yǐ wéi rǔ，dé bù zì yǐ wéi róng。mù gēn tǐng ér zhī yuǎn，yè fán mào ér huá líng。wú qióng zhī sǐ，yóu yī zhāo zhī shēng。shēn zhī duō shǎo，yòu hé zú yíng?"

　　薪者曰：“是终我乎？不以是终我乎？且圣人无怀，何其哀？盛衰变化，常不於兹？藏器於身，伏以俟时，孙刖足以擒庞，睢折胁而乃休，百里困而相嬴，牙既老而弼周。既颠倒而更来兮，固先穷而后收。秦破六国，兼并其地，夷灭诸侯，南面称帝。姱盛色，崇靡丽。凿南山以为阙，表东海以为门，门万室而不绝，图无穷而永存。美宫室而盛帷□，击钟鼓而扬其章。广苑囿而深池沼，兴渭北而建咸阳。骊木曾未及成林，而荆棘已丛乎阿房。时代存而迭处，故先得而后亡。山东之徒虏，遂起而王天下。由此视之，穷达讵可知耶？且圣人以道德为心，不以富贵为志；以无为用，不以人物为事。尊显不加重，贫贱不自轻，失不自以为辱，得不自以为荣。木根挺而枝远，叶繁茂而华零。无穷之死，犹一朝之生。身之多少，又何足营？”

　　 yīn tàn yuē ér gē yuē:

　　因叹曰而歌曰：
　　" rì mò bù zhōu fāng，yuè chū dān yuān zhōng。
　　“日没不周方，月出丹渊中。
　　 yáng jīng bì bú jiàn，yīn guāng dà wéi xióng。
　　阳精蔽不见，阴光大为雄。
　　 tíng tíng zài xū yú，yàn yàn jiāng fù dōng。
　　亭亭在须臾，厌厌将复东。
　　 lí hé yún wù xī，wǎng lái rú piāo fēng。
　　离合云雾兮，往来如飘风。
　　 fù guì fǔ yǎng jiān，pín jiàn hé bì zhōng?
　　富贵俛仰间，贫贱何必终？
　　 liú hóu qǐ wáng lǔ，wēi wǔ hè yí huāng。
　　留侯起亡虏，威武赫夷荒。
　　 zhào píng fēng dōng líng，yī dàn wèi bù yī。
　　召平封东陵，一旦为布衣。
　　 zhī yè tuō gēn dǐ，sǐ shēng tóng shèng shuāi。
　　枝叶托根柢，死生同盛衰。
　　 dé zhì cóng mìng shēng，shī shì yǔ shí tuí。
　　得志从命生，失势与时颓。
　　 hán shǔ dài zhēng mài，biàn huà gèng xiāng tuī。
　　寒暑代征迈，变化更相推。
　　 huò fú wú cháng zhǔ，hé yōu shēn wú guī?
　　祸福无常主，何忧身无归？
　　 tuī zī yóu sī lǐ，fù xīn yòu hé āi?"

　　 xiān shēng wén zhī，xiào yuē:" suī bù jí dà，shù miǎn xiǎo yě。" nǎi gē yuē:" tiān dì jiě xī liù hé kāi，xīng chén xiāo xī rì yuè tuí，wǒ téng ér shàng jiàng hé huái?yī fú xí ér fú měi，pèi fú shì ér zì zhāng，shàng xià pái huái xī shuí shí wú cháng?" suì qù ér xiá fú，sì yún yù，xìng qì gài，cháng yáng huí xiáng xī mǎng yàng zhī wài。jiàn zhǎng xīng yǐ wéi qí xī，jī léi tíng zhī kāng gài。kāi bù zhōu ér chū chē xī，chū jiǔ yě zhī yí tài。zuò zhōng zhōu ér yī gù xī，wàng chóng shān ér huí mài。duān yú jié ér fēi zhān xī，zòng xīn lǜ hū huāng yì，shì qián zhě ér fú xiū xī，chí méng jiān ér yuǎn yōu。qì shì wù zhī zhòng wèi xī，hé xì shì zhī zú lài?xū xíng tǐ ér qīng jǔ xī，jīng wēi miào ér shén fēng。mìng yí yì shǐ kuān rì xī，zhào xīn lái shǐ huǎn fēng。pān fú sāng zhī zhǎng zhī xī，dēng fú yáo zhī lóng chóng。yuè qián piāo zhī míng mèi xī。xǐ guāng yào zhī zhāo míng。yí yī shang ér fú fú xī，fú yún qì ér suì xíng。cháo zào jià hū tāng gǔ xī，xī xī mǎ hū zhǎng quán。shí yān zī ér yì qì xī，huī ruò huá yǐ zhào míng。zuǒ zhū yáng yǐ jǔ huī xī，yòu xuán yīn yǐ jiàn qí，biàn róng shì ér gǎi dù，suì téng qiè yǐ xiū zhēng。

　　先生闻之，笑曰：“虽不及大，庶免小也。”乃歌曰：“天地解兮六和开，星辰霄兮日月颓，我腾而上将何怀？衣弗袭而服美，佩弗饰而自章，上下徘徊兮谁识吾常？”遂去而遐浮，肆云轝，兴气盖，徜徉回翔兮漭漾之外。建长星以为旗兮，击雷霆之康盖。开不周而出车兮，出九野之夷泰。坐中州而一顾兮，望崇山而回迈。端余节而飞旃兮，纵心虑乎荒裔，释前者而弗修兮，驰蒙间而远逌。弃世务之众为兮，何细事之足赖？虚形体而轻举兮，精微妙而神丰。命夷羿使宽日兮，召忻来使缓风。攀扶桑之长枝兮，登扶摇之隆崇。跃潜飘之冥昧兮。洗光曜之昭明。遗衣裳而弗服兮，服云气而遂行。朝造驾乎汤谷兮，夕息马乎长泉。时崦嵫而易气兮，挥若华以照冥。左朱阳以举麾兮，右玄阴以建旗，变容饰而改度，遂腾窃以修征。

　　 yīn yáng gèng ér dài mài，sì shí bēn ér xiāng yōu，wéi xiān huà zhī shū hū xī，xīn bù lè hū jiǔ liú。jīng fēng fèn ér yí lè xī，suī yún qǐ ér wàng yōu，hū diàn xiāo ér shén yōu xī，lì liáo kuò ér xiá yóu。pèi rì yuè yǐ shū guāng xī，dēng cháng yáng ér shàng fú，yā qián jìn yú bǐ yōu dào xī，jiāng bù zú hū xū zhōu。sǎo zǐ gōng ér chén xí xī，zuò dì shì ér hū huì chóu。cuì zhòng yīn ér zòu yuè xī，shēng jīng miǎo ér yōu yōu。wǔ dì wǔ ér zài shǔ xī，liù shén gē ér dài zhōu。lè jiū jiū sù sù，dòng xīn dá shén，chāo yáo máng máng，xīn wǎng ér wàng fǎn，lǜ dà ér zhì jīn。

　　阴阳更而代迈，四时奔而相逌，惟仙化之倏忽兮，心不乐乎久留。惊风奋而遗乐兮，虽云起而忘忧，忽电消而神逌兮，历寥廓而遐游。佩日月以舒光兮，登徜徉而上浮，压前进於彼逌道兮，将步足乎虚州。扫紫宫而陈席兮，坐帝室而忽会酬。萃众音而奏乐兮，声惊渺而悠悠。五帝舞而再属兮，六神歌而代周。乐啾啾肃肃，洞心达神，超遥茫茫，心往而忘返，虑大而志矜。

　　" yuè dà rén wēi ér fú fù xī，yáng yún qì ér shàng chén。zhào dà yōu zhī yù nǚ xī，jiē shàng wáng zhī měi rén。tǐ yún qì zhī yōu chàng xī，fú tài qīng zhī shū zhēn。hé huān qíng ér wēi shòu xī，xiān yàn yì qí ruò shén。huá zī yè yǐ jù fā xī，cǎi sè huàn qí bìng zhèn。qīng xuán huī ér chuí bìn xī，yào hóng yán ér zì xīn。shí ài dài ér jiāng shì xī，fēng piāo yáo ér zhèn yī。yún qì jiě ér wù lí xī，ǎi bēn sàn ér yǒng guī。xīn chǎng wǎng ér yáo sī xī，miǎo huí mù ér fú xī。

　　“粤大人微而弗复兮，扬云气而上陈。召大幽之玉女兮，接上王之美人。体云气之逌畅兮，服太清之淑贞。合欢情而微授兮，先艳溢其若神。华兹烨以俱发兮，采色焕其并振。倾玄麾而垂鬓兮，曜红颜而自新。时暧靆而将逝兮，风飘颻而振衣。云气解而雾离兮，霭奔散而永归。心惝惘而遥思兮，眇回目而弗晞。

　　" yáng qīng fēng yǐ wéi yú xī，yì xuán zhěn ér fǎn yǎn。téng yán yáng ér chū jiāng xī，mìng zhù róng ér shǐ qiǎn。qū xuán míng yǐ shè jiān xī，rù shōu bǐng ér xiān gē。gōu máng fèng gǔ，fú jīng zhāo xiá，liáo kuò máng máng ér mí dōu xī，miǎo wú chóu ér dú lì。yǐ yáo xiāng ér yī gù xī，āi xià tǔ zhī qiáo cuì。fēn shì fēi yǐ wéi xíng xī，yòu hé zú yǔ bǐ lèi?ní jīng piāo xī yún qí ǎi，lè yóu xī chū tiān wài。"

　　“扬清风以为旟兮，翼旋轸而反衍。腾炎阳而出疆兮，命祝融而使遣。驱玄冥以摄坚兮，蓐收秉而先戈。勾芒奉毂，浮惊朝霞，寥廓茫茫而靡都兮，邈无俦而独立。倚瑶厢而一顾兮，哀下土之憔悴。分是非以为行兮，又何足与比类？霓旌飘兮云旗蔼，乐游兮出天外。”

　　 dà rén xiān sheng pī fà fēi bìn，yī fāng lí zhī yī，rào fú yáng zhī dài。hán qí zhī，jué gān huá，xī fú wù，cān xiāo xiá，xìng zhāo yún，yáng chūn fēng。fèn hū tài jí zhī dōng，yóu hū kūn lún zhī xī，yí pèi tuí cè，liú pàn hū tángyú zhī dōu。wǎng rán ér sī，chàng ěr ruò wàng，kǎi rán ér tàn yuē:

　　大人先生披发飞鬓，衣方离之衣，绕绂阳之带。含奇芝，嚼甘华，吸浮雾，餐霄霞，兴朝云，颺春风。奋乎太极之东，游乎昆仑之西，遗辔颓策，流盼乎唐、虞之都。惘然而思，怅尔若忘，慨然而叹曰：

　　" wū hū!shí bù ruò suì，suì bù ruò tiān，tiān bù ruò dào，dào bù ruò shén。shén zhě，zì rán zhī gēn yě。bǐ gōu gōu zhě zì yǐ wéi guì fū shì yǐ，ér è zhī fū shì zhī jiàn hū zī zāi?gù yǔ shì zhēng guì，guì bù zú zūn yǔ shì zhēng fù，fù bù zú xiān。bì chāo shì ér jué qún，yí sú ér dú wǎng，dēng hū tài shǐ zhī qián，lǎn hū hū mò zhī chū，lǜ zhōu liú yú wú wài，zhì hào dàng ér zì shū，piāo yáo yú sì yùn，fān áo xiáng hū bā yú。yù cóng ér fǎng fú，guāng yàng ér mí jū，xì xíng bù zú yǐ wéi huǐ，shèng xián bù zú yǐ wéi yù。biàn huà yí yì，yǔ shén míng fú。kuò wú wài yǐ wéi zhái，zhōu yǔ zhòu yǐ wéi lú，qiáng bā wéi ér chù ān，jù zhì wù yǐ yǒng jū。fū rú shì，zé kě wèi fù guì yǐ。shì gù bù yǔ yáoshùn qí dé，bù yǔ tāngwǔ bìng gōng，wángxǔ bù zú yǐ wéi pǐ，yángqiū qǐ néng yǔ bǐ zòng?tiān dì qiě bù néng yuè qí shòu，guǎng chéng zǐ céng hé zú yǔ bìng róng?jī bā fēng yǐ yáng shēng，niè yuán jí zhī gāo zōng，bèi jiǔ tiān yǐ kāi chú xī，lái yún qì yǐ yù fēi lóng，zhuān shàng xià yǐ zhì tǒng xī，shū gǔ jīn ér mí tóng。fū shì zhī míng lì，hú zú yǐ lèi zhī zāi?gù tí qí ér cù chǔ，chè zhào ér dǎo qín，bù mǎn yī zhāo ér tiān xià wú rén，dōng xī nán běi mò zhī yǔ lín。bēi fū!zi zhī xiū shì，yǐ yú guān zhī，jiāng yān cún hū yú zī?"

　　“呜呼！时不若岁，岁不若天，天不若道，道不若神。神者，自然之根也。彼勾勾者自以为贵夫世矣，而恶知夫世之贱乎兹哉？故与世争贵，贵不足尊；与世争富，富不足先。必超世而绝群，遗俗而独往，登乎太始之前，览乎忽漠之初，虑周流於无外，志浩荡而自舒，飘颻於四运，翻翱翔乎八隅。欲从而彷佛，洸漾而靡拘，细行不足以为毁，圣贤不足以为誉。变化移易，与神明扶。廓无外以为宅，周宇宙以为庐，强八维而处安，据制物以永居。夫如是，则可谓富贵矣。是故不与尧、舜齐德，不与汤、武并功，王、许不足以为匹，杨、丘岂能与比纵？天地且不能越其寿，广成子曾何足与并容？激八风以扬声，蹑元吉之高踪，被九天以开除兮，来云气以驭飞龙，专上下以制统兮，殊古今而靡同。夫世之名利，胡足以累之哉？故提齐而踧楚，掣赵而蹈秦，不满一朝而天下无人，东西南北莫之与邻。悲夫！子之修饰，以余观之，将焉存乎於兹？”

　　 xiān shēng nǎi qù zhī，fēn yāng mǎng，guǐ tāng yáng，liú yǎn yì，lì dù zhòng yuān，kuà qīng tiān，gù ér yōu lǎn yān。zé yǒu xiāo yáo yǐ yǒng nián，wú cún hū hé，sàn ér shàng zhēn。huò fēn lí dàng，yàng yàng yáng yáng，biāo yǒng yún fú，dá yú yáo guāng。zhí chí wù hū tài chū zhī zhōng，ér xiū xī hū wú wéi zhī gōng。tài chū hé rú?wú hòu wú xiān。mò jiū qí jí，shuí shí qí gēn。miǎo miǎo mián mián，nǎi fǎn fù hū dà dào zhī suǒ cún。mò chàng qí jiū，shuí xiǎo qí gēn。pì jiǔ líng ér qiú suǒ，céng hé zú yǐ zì lóng?dēng qí wàn tiān ér tōng guān，yù tài shǐ zhī hé fēng。piào xiāo yáo yǐ yuǎn yóu，zūn dà lù zhī wú qióng。qiǎn tài yǐ ér fú shǐ，líng tiān dì ér jìng xíng。chāo méng hóng ér yuǎn jī，zuǒ dàng mǎng ér wú yá，yòu yōu yōu ér wú fāng，shàng yáo tīng ér wú shēng，xià xiū shì ér wú zhāng。shī wú yǒu ér zhái shén，yǒng tài qīng hū áo xiáng。

　　先生乃去之，纷泱莽，轨汤洋，流衍溢，历度重渊，跨青天，顾而逌览焉。则有逍遥以永年，无存忽合，散而上臻。霍分离荡，漾漾洋洋，飙涌云浮，达於摇光。直驰骛乎太初之中，而休息乎无为之宫。太初何如？无后无先。莫究其极，谁识其根。邈渺绵绵，乃反覆乎大道之所存。莫畅其究，谁晓其根。辟九灵而求索，曾何足以自隆？登其万天而通观，浴太始之和风。漂逍遥以远游，遵大路之无穷。遣太乙而弗使，陵天地而径行。超蒙鸿而远迹，左荡莽而无涯，右幽悠而无方，上遥听而无声，下修视而无章。施无有而宅神，永太清乎敖翔。

　　 cuī wèi gāo shān bó xuán yún，shuò fēng héng lì bái xuě fēn，jī shuǐ ruò líng hán shāng rén。yīn yáng shī wèi rì yuè tuí，dì chè shí liè lín mù cuī，huǒ lěng yáng níng hán shāng huái。yáng hé wēi ruò lóng yīn jié，hǎi dòng bù liú mián xù zhé，hū xī bù tōng hán shāng liè。qì bìng dài dòng biàn rú shén，hán chàng rè suí hài shāng rén。xī yǔ zhēn rén huái tài qīng，jīng shén zhuān yī yòng yì píng，hán shǔ wù shāng mò bù jīng，yōu huàn mí yóu sù qì níng。fú wù líng tiān zì suǒ jīng，wǎng lái wēi miào lù wú qīng，hǎo lè fēi shì yòu hé zhēng。rén qiě jiē sǐ wǒ dú shēng。

　　崔魏高山勃玄云，朔风横厉白雪纷，积水若陵寒伤人。阴阳失位日月颓，地坼石裂林木摧，火冷阳凝寒伤怀。阳和微弱隆阴竭，海冻不流绵絮折，呼吸不通寒伤裂。气并代动变如神，寒倡热随害伤人。熙与真人怀太清，精神专一用意平，寒暑勿伤莫不惊，忧患靡由素气宁。浮雾凌天恣所经，往来微妙路无倾，好乐非世又何争。人且皆死我独生。

　　 zhēn rén yóu，jià bā lóng，yào rì yuè，zài yún qí。pái huái yōu，lè suǒ zhī。zhēn rén yóu，tài jiē yí，yuán pì，tiān dì kāi。yǔ méng méngfēng hún hún。dēng huáng shān，chū qī chí。jiāng hé qīng，luò wú āi，yún qì xiāo，zhēn rén lái，wéi lè zāi!shí shì yì，hǎo lè tuí，zhēn rén qù，yǔ tiān huí。fǎn wèi yāng，yán nián shòu，dú áo shì。wàng wǒ，hé shí fǎn?chāo màn màn，lù rì yuǎn。

　　真人游，驾八龙，曜日月，载云旗。徘徊逌，乐所之。真人游，太阶夷，□原辟，天地开。雨蒙蒙、风浑浑。登黄山，出栖迟。江河清，洛无埃，云气消，真人来，惟乐哉！时世易，好乐颓，真人去，与天回。反未央，延年寿，独敖世。望我□，何时反？超漫漫，路日远。

　　 xiān shēng cóng cǐ qù yǐ，tiān xià mò zhī qí suǒ zhōng jí。gài líng tiān dì ér yǔ fú míng áo yóu wú shǐ zhōng，zì rán zhī zhì zhēn yě。qú yù bù yú jì，háo bù dù wèn，shì zhī cháng rén，yì yóu cǐ yǐ。céng bù tōng qū yù，yòu kuàng sì hǎi zhī biǎotiān dì zhī wài zāi!ruò xiān shēng zhě，yǐ tiān dì wèi luǎn ěr。rú xiǎo wù xì rén yù lùn qí cháng duǎn，yì qí shì fēi，qǐ bù āi yě zāi!

　　先生从此去矣，天下莫知其所终极。盖陵天地而与浮明遨游无始终，自然之至真也。鸲鹆不逾济，貉不度汶，世之常人，亦由此矣。曾不通区域，又况四海之表、天地之外哉！若先生者，以天地为卵耳。如小物细人欲论其长短，议其是非，岂不哀也哉！