张益州画像记

拼音版、注音及读音

　　 zhì hé yuán nián qiū，shǔ rén chuán yán yǒu kòu zhì，biān jūn yè hū，yě wú jū rén，yáo yán liú wén，jīng shī zhèn jīng。fāng mìng zé shuài，tiān zǐ yuē:" wú yǎng luàn，wú zhù biàn。zhòng yán péng xìng，zhèn zhì zì dìng。wài luàn bù zuò，biàn qiě zhōng qǐ，bù kě yǐ wén lìng，yòu bù kě yǐ wǔ jìng，wéi zhèn yī èr dà lì。shú wèi néng chù zī wén wǔ zhī jiān，qí mìng wǎng fǔ zhèn shī?" nǎi tuī yuē: zhāng gōng fāng píng qí rén。tiān zǐ yuē:" rán。" gōng yǐ qīn cí，bù kě，suì xíng。

　　至和元年秋，蜀人传言有寇至，边军夜呼，野无居人，谣言流闻，京师震惊。方命择帅，天子曰：“毋养乱，毋助变。众言朋兴，朕志自定。外乱不作，变且中起，不可以文令，又不可以武竞，惟朕一二大吏。孰为能处兹文武之间，其命往抚朕师？”乃推曰：张公方平其人。天子曰：“然。”公以亲辞，不可，遂行。

　　 dōng shí yī yuè zhì shǔ，zhì zhī rì，guī tún jūn，chè shǒu bèi，shǐ wèi jùn xiàn:" kòu lái zài wú，wú ěr láo kǔ。" míng nián zhēng yuè shuò dàn，shǔ rén xiāng qìng rú tā rì，suì yǐ wú shì。yòu míng nián zhēng yuè，xiāng gào liú gōng xiàng yú jìng zhòng sì，gōng bù néng jìn。

　　冬十一月至蜀，至之日，归屯军，撤守备，使谓郡县：“寇来在吾，无尔劳苦。”明年正月朔旦，蜀人相庆如他日，遂以无事。又明年正月，相告留公像于净众寺，公不能禁。

　　 méi yáng sū xún yán yú zhòng yuē:" wèi luàn，yì zhì yě jì luàn，yì zhì yě yǒu luàn zhī méng，wú luàn zhī xíng，shì wèi jiāng luàn，jiāng luàn nán zhì，bù kě yǐ yǒu luàn jí，yì bù kě yǐ wú luàn chí。wéi shì yuán nián zhī qiū，rú qì zhī yī，wèi zhuì yú dì。wéi ěr zhāng gōng，ān zuò yú qí páng，yán sè bù biàn，xú qǐ ér zhèng zhī。jì zhèng，yóu rán ér tuì，wú jīn róng。wèi tiān zǐ mù xiǎo mín bù juàn，wéi ěr zhāng gōng。ěr yī yǐ shēng，wéi ěr fù mǔ。wéi shàng suǒ dài。rén jiē yuē shǔ rén duō biàn，yú shì dài zhī yǐ dài dào zéi zhī yì，ér shéng zhī yǐ shéng dào zéi zhī fǎ。chóng zú bǐng xī zhī mín，ér yǐ fǔ lìng。yú shì mín shǐ rěn yǐ qí fù mǔ qī zǐ zhī suǒ yǎng lài zhī shēn，ér qì zhī yú dào zéi，gù měi měi dà luàn。fū yuē zhī yǐ lǐ，qū zhī yǐ fǎ，wéi shǔ rén wéi yì。zhì yú jí zhī ér shēng biàn，suī qílǔ yì rán。wú yǐ qílǔ dài shǔ rén，ér shǔ rén yì zì yǐ qílǔ zhī rén dài qí shēn。ruò fú sì yì yú fǎ lǜ zhī wài，yǐ wēi jié qí mín，wú bù rěn wèi yě。ài shǔ rén zhī shēn，dài shǔ rén zhī hòu，zì gōng ér qián，wú wèi shǐ jiàn yě。" jiē zài bài qǐ shǒu yuē:" rán。"

　　眉阳苏洵言于众曰：“未乱，易治也；既乱，易治也；有乱之萌，无乱之形，是谓将乱，将乱难治，不可以有乱急，亦不可以无乱弛。惟是元年之秋，如器之欹，未坠于地。惟尔张公，安坐于其旁，颜色不变，徐起而正之。既正，油然而退，无矜容。为天子牧小民不倦，惟尔张公。尔繄以生，惟尔父母。且公尝为我言‘民无常性，惟上所待。人皆曰蜀人多变，于是待之以待盗贼之意，而绳之以绳盗贼之法。重足屏息之民，而以斧令。于是民始忍以其父母妻子之所仰赖之身，而弃之于盗贼，故每每大乱。夫约之以礼，驱之以法，惟蜀人为易。至于急之而生变，虽齐、鲁亦然。吾以齐、鲁待蜀人，而蜀人亦自以齐、鲁之人待其身。若夫肆意于法律之外，以威劫齐民，吾不忍为也。’呜呼！爱蜀人之深，待蜀人之厚，自公而前，吾未始见也。”皆再拜稽首曰：“然。”

　　 sū xún yòu yuē:" gōng zhī ēn zài ěr xīn，ěr sǐ zài ěr zǐ sūn，qí gōng yè zài shǐ guān，wú yǐ xiàng wèi yě。qiě gōng yì bù yù，rú hé?" jiē yuē:" gōng zé hé shì yú sī?suī rán，yú wǒ xīn yǒu bù shì yān。jīn fū píng jū wén yī shàn，bì wèn qí rén zhī xìng míng yǔ qí xiāng lǐ zhī suǒ zài，yǐ zhì yú qí cháng duǎn dà xiǎo měi è zhī zhuàng，shèn zhě huò jí qí píng shēng suǒ shì hào，yǐ xiǎng jiàn qí wéi rén。ér shǐ guān yì shū zhī yú qí chuán，yì shǐ tiān xià zhī rén，sī zhī yú xīn，zé cún zhī yú mù cún zhī yú mù，gù qí sī zhī yú xīn yě gù。yóu cǐ guān zhī，xiàng yì bù wéi wú zhù。" sū xún wú yǐ jí，suì wèi zhī jì。

　　苏洵又曰：“公之恩在尔心，尔死在尔子孙，其功业在史官，无以像为也。且公意不欲，如何？”皆曰：“公则何事于斯？虽然，于我心有不释焉。今夫平居闻一善，必问其人之姓名与其乡里之所在，以至于其长短大小美恶之状，甚者或诘其平生所嗜好，以想见其为人。而史官亦书之于其传，意使天下之人，思之于心，则存之于目；存之于目，故其思之于心也固。由此观之，像亦不为无助。”苏洵无以诘，遂为之记。

　　 gōng，nán jīng rén，wéi rén kāng kǎi yǒu dà jié，yǐ dù liàng xióng tiān xià。tiān xià yǒu dà shì，gōng kě shǔ。xì zhī yǐ shī yuē: tiān zǐ zài zuò，suì zài jiǎ wǔ。xī rén chuán yán，yǒu kòu zài yuán。tíng yǒu wǔ chén，móu fū rú yún。tiān zǐ yuē xī，mìng wǒ zhāng gōng。gōng lái zì dōng，qí dào shū shū。xī rén jù guān，yú xiàng yú tú。wèi gōng jì jì，gōng lái yú yú。gōng wèi xī rén" ān ěr shì jiā，wú gǎn huò é。é yán bù xiáng，wǎng jí ěr cháng。chūn ér tiáo sāng，qiū ěr dí chǎng。" xī rén qǐ shǒu，gōng wǒ fù xiōng。gōng zài xī yòu，cǎo mù pián pián。gōng yàn qí liáo，fá gǔ yuān yuān。xī rén lái guān，zhù gōng wàn nián。yǒu nǚ juān juān，guī tà xián xián。yǒu tóng wā wā，yì jì néng yán。xī gōng wèi lái，qī rǔ qì juān。hé má péng péng，cāng yǔ chóng chóng。jiē wǒ fù zi，lè cǐ suì fēng。gōng zài cháo tíng，tiān zǐ gǔ gōng。tiān zǐ yuē guī，gōng gǎn bù chéng?zuò táng yán yán，yǒu wǔ yǒu tíng。gōng xiàng zài zhōng，cháo fú guān yīng。xī rén xiāng gào，wú gǎn yì huāng。gōng guī jīng shī，gōng xiàng zài táng。

　　公，南京人，为人慷慨有大节，以度量雄天下。天下有大事，公可属。系之以诗曰：天子在祚，岁在甲午。西人传言，有寇在垣。庭有武臣，谋夫如云。天子曰嘻，命我张公。公来自东，旗纛舒舒。西人聚观，于巷于涂。谓公暨暨，公来于于。公谓西人“安尔室家，无敢或讹。讹言不祥，往即尔常。春而条桑，秋尔涤场。”西人稽首，公我父兄。公在西囿，草木骈骈。公宴其僚，伐鼓渊渊。西人来观，祝公万年。有女娟娟，闺闼闲闲。有童哇哇，亦既能言。昔公未来，期汝弃捐。禾麻芃芃，仓庾崇崇。嗟我妇子，乐此岁丰。公在朝廷，天子股肱。天子曰归，公敢不承？作堂严严，有庑有庭。公像在中，朝服冠缨。西人相告，无敢逸荒。公归京师，公像在堂。