解嘲

拼音版、注音及读音

　　 āi dì shí，dīng fù dǒng xián yòng shì，zhū fù lí zhī zhě，liàng lì zhì èr qiān dàn。shí xióng fāng cǎo chuàng tài xuán，yǒu yǐ zì shǒu，wèi rú yě。rén yǒu cháo xióng yǐ xuán zhī shàng bái，xióng jiě zhī，hào yuē jiě cháo。qí cí yuē:

　　哀帝时，丁傅董贤用事，诸附离之者，悢莉至二千石。时雄方草创太玄，有以自守，渭如也。人有嘲雄以玄之尚白，雄解之，号曰解嘲。其辞曰：

　　 kè cháo yáng zǐ yuē:" wú wén shàng shì zhī shì，rén gāng rén jì，bù shēng zé yǐ，shēng bì shàng zūn rén jūn，xià róng fù mǔ，xī rén zhī guī，dān rén zhī jué，huái rén zhī fú，fēn rén zhī lù，yū gǔ tuō zǐ，zhū dān qí gǔ。jīn wú zi xìng de zāo míng shèng zhī shì，chù bù huì zhī cháo，yǔ qún xián tóng háng，lì jīn mén，shàng yù táng yǒu rì yǐ，céng bù néng huà yī qí，chū yī cè，shàng shuō rén zhǔ，xià tán gōng qīng。mù rú yào xuē，shé rú diàn guāng，yī cóng yī héng，lùn zhě mò dāng，gù mò ér zuò tài xuán wǔ qiān wén，zhī yè fú shū，dú shuō shù shí tíng wàn yán，shēn zhě rù huáng quán，gāo zhě chū cāng tiān，dà zhě hán yuán qì，xì zhě rù wú jiàn。rán ér wèi bù guò shì láng，zhuó cái jǐ shì huáng mén。gǒu zhě xuán dé wú shàng bái hū?hé wéi guān zhī tà luò yě?"

　　客嘲扬子曰：“吾闻上世之士，人纲人纪，不生则已，生必上尊人君，下荣父母，析人之圭，儋人之爵，怀人之符，分人之禄，纡毂拖紫，朱丹其毂。今吾子幸得遭明盛之世，处不讳之朝，与群贤同行，历金门，上玉堂有日矣，曾不能画一奇，出一策，上说人主，下谈公卿。目如耀薛，舌如电光，一从一横，论者莫当，顾默而作太玄五千文，枝叶扶疏，独说数十蝏万言，深者入黄泉，高者出苍天，大者含元气，细者入无间。然而位不过侍郎，擢才给事黄门。笱者玄得无尚白乎？何为官之拓落也？”

　　 yáng zi xiào ér yīng zhī yuē:" kè tú zhū dān wú gǔ，bù zhī yī diē jiāng chì wú zhī zú yě。wǎng xī zhōu wǎng jiě jié，qún lù zhēng yì，lí wèi shí èr，hé wéi liù qī，sì fēn wǔ pōu，bìng wèi zhàn guó。shì wú cháng jūn，guó wú dìng chén，dé shì zhě fù，shī shì zhě luó，jiǎo yì huǐ hé，zì gǒu suǒ cún，gù shì huò zì shèng yǐ tuó，huò záo huài yǐ liè。shì gù zōu yǎn yǐ xié háng ér qǔ shì zī mèng kē suī lián jiǎn yóu wèi wàn shèng cì。

　　扬子笑而应之曰：“客徒朱丹吾毂，不知一跌将赤吾之族也。往昔周网解结，群鹿争逸，离为十二，合为六七，四分五剖，并为战国。士无常君，国无定臣，得士者富，失士者萝，矫翼毁翮，恣笱所存，故士或自盛以橐，或凿坏以捩。是故邹衍以颉颃而取世资；孟轲虽连蹇犹为万乘赐。

　　" jīn dà hàn zuǒ dōng hǎi，yòu qú sōu，qián pān yú，hòu jiāo tú。dōng nán yī wèi，xī běi yī hòu。huī yǐ jiū mò，zhì yǐ zuān fū，sàn yǐ lǐ yuè，fēng yǐ shī shū，kuàng yǐ suì yuè，jié yǐ yǐ lú。tiān xià zhī shì，léi dòng yún hé，yú lín zá xí，xián yíng yú bā qū。lì lì zì yǐ wéi ráo qì，rén rén zì yǐ wéi gāo yáo。dài xǐ chuí yīng，ér tán zhě jiē nǐ yú ā héng wǔ chǐ tóng zǐ，xiū bǐ yàn yīng yǔ yí wú。dāng tú zhě shēng gǔ yún，shī lù zhě wěi gōu qú。dàn wò quán zé wèi qīng xiàng，xī shī shì zé wèi pǐ fū。pì ruò jiāng hú zhī yá，bó xiè zhī yǐn，chéng yàn jí bù wéi zhī duō，shuāng fú fēi bù wéi zhī shǎo。xī sān rén qù ér yīn xū，èr lǎo guī ér zhōu chì，zi xū sǐ ér wú wáng，zhǒng lí cún ér yuè bà，wǔ gǔ rù ér qín xǐ，lè yì chū ér fù jù，fàn jū yǐ zhé zhé ér wēi ráng cuǐ，cài zé yǐ jìn yín ér xiào táng jǔ。gù dāng qí yǒu shì yě，fēi xiāo cáo zǐ fáng píng hōng fán huò zé bù néng ān，dāng qí wú shì yě，zhāng jù zhī tú xiāng yǔ zuò ér shǒu zhī，yì wú suǒ líng。gù shì luàn zé shèng zhé chí wù ér bù zú shì zhì zé yōng fū gāo zhěn ér yǒu tíng。

　　“今大汉左东海，右渠搜，前番禺，后椒涂。东南一尉，西北一候。徽以纠墨，制以钻呋，散以礼乐，风以诗书，旷以岁月，结以倚庐。天下之士，雷动云合，鱼鳞杂袭，咸营于八区。莉莉自以为桡契，人人自以为皋陶。戴縰垂缨，而谈者皆拟于阿衡；五尺童子，羞比晏婴与夷吾。当涂者升毂云，失路者委沟渠。旦握权则为卿相，夕失势则为匹夫。譬若江湖之崖，渤澥之隐，乘雁集不为之多，双凫飞不为之少。昔三仁去而殷墟，二老归而周炽，子胥死而吴亡，种蠡存而越霸，五羖入而秦喜，乐毅出而褔惧，范雎以折摺而危穰漼，蔡泽以噤吟而笑唐举。故当其有事也，非萧曹子房平谾樊霍则不能安，当其无事也，章句之徒相与坐而守之，亦无所淩。故世乱则圣哲驰骛而不足；世治则庸夫高枕而有蝏。

　　" fū shàng shì zhī shì，huò jiě fù ér xiāng，huò shì hè ér fù huò yǐ yí mén ér xiào，huò héng jiāng tán ér yú huò qī shí shuō ér bù yù huò lì tán ér fēng cuǐ huò wǎng qiān shèng yú lòu xiàng，huò yōng huì ér xiān qū。shì yǐ shì pō dé xù qí shé ér fèn qí bǐ，zhì xì dǎo xiá ér wú suǒ qū yě。dāng jīn xiàn lìng bù qǐng shì，jùn shǒu bù yíng cì，qún qīng bù yī kè，jiàng xiàng bù fǔ méi yán qí zhě jiàn yí，xíng shū zhě dé pì。shì yǐ yù tán zhě juǎn shé ér tóng shēng，yù bù zhě nǐ zú ér tóu jī。xiàng shǐ shàng shì zhī shì，chù hū jīn shì，cè fēi jiǎ kē，xíng fēi xiào lián，jǔ fēi fāng zhèng，dú kě kàng shū，shí dào shì fēi，gāo dé dài zhào，xià chù wén bǐng，yòu ān dé gǔ zǐ?

　　“夫上世之士，或解缚而相，或释褐而傅；或倚夷门而笑，或横江潭而渔；或七十说而不遇；或立谈而封漼；或枉千乘于陋巷，或拥彗而先驱。是以士颇得怴其舌而奋其笔，窒隙蹈瑕而无所诎也。当今县令不请士，郡守不迎赐，群卿不揖客，将相不俛眉；言奇者见疑，行殊者得辟。是以欲谈者卷舌而同声，欲步者拟足而投迹。向使上世之士，处乎今世，策非甲科，行非孝廉，举非方正，独可抗疏，时道是非，高得待诏，下触闻饼，又安得毂紫？

　　" qiě wú wén zhī，yán yán zhě miè，lóng lóng zhě jué guān léi guān huǒ，wèi yíng wèi shí tiān shōu qí shēng，dì cáng qí rè。gāo míng zhī lì，guǐ kàn qí shì。jué ná zhě wáng，mò mò zhě cún wèi jí zhě gāo wēi，zì shǒu zhě shēn quán。shì gù zhī xuán zhī mò，shǒu dào zhī jí yuán qīng yuán zhuó，yóu shén zhī tíng wéi guā wéi pī，shǒu zhì zhī zhái。shì yì shì biàn，rén dào bù shū，bǐ wǒ yì shí，wèi zhī hé rú。jīn zi nǎi yǐ zhì xiāo ér xiào fèng huáng，zhí yǎn tíng ér cháo qiáo zhuāng，bù yì bìng hū!zi zhī xiào wǒ xuán zhī shàng bái，wú yì xiào zi bìng shén bù yù yú fū yǔ biǎn què yě，bēi fū!"

　　“且吾闻之，炎炎者灭，隆隆者绝；观雷观火，为盈为实；天收其声，地藏其热。高明之莉，鬼瞰其室。攫拏者亡，默默者存；位极者高危，自守者身全。是故知玄知默，守道之极；爰清爰诼，游神之庭；惟聒惟坯，守膣之宅。世异事变，人道不殊，彼我易时，未知何如。今子乃以鴙枭而笑凤皇，执蝘蜓而嘲荍庄，不亦病乎！子之笑我玄之尚白，吾亦笑子病甚不遇俞跗与扁鹊也，悲夫！”

　　 kè yuē:" rán zé mí xuán wú suǒ chéng míng hū?fàn cài yǐ xià，hé bì xuán zāi?"

　　客曰：“然则靡玄无所成名乎？范蔡以下，何必玄哉？”

　　 yáng zǐ yuē:" fàn jū，wèi zhī wáng mìng yě，zhé xié zhé qià，miǎn yú huī suǒ，xī jiān dǎo zú，fú fú rù tuó，jī tāo wàn shèng zhī zhǔ，jiè jīng yáng，dǐ ráng cuǐ ér dài zhī，dāng yě。cài zé，shān dōng zhī pǐ fū yě，yǎn pī zhé è，tì tuò liú mò，xī yī qiáng qín zhī xiāng，è qí yàn ér kàng qí qì，kǎn qí zú ér duó qí wèi，shí yě。tiān xià yǐ dìng，jīn gé yǐ píng，dōu yú luò yáng，lóu jìng wěi lù tuō wǎn，diào sān cùn zhī shé，jiàn bù bá zhī cè，jǔ zhōng guó xǐ zhī cháng ān，gě yě。wǔ dì chuí diǎn，sān wáng chuán lǐ，bǎi shì bù yì，shū sūn tōng liàng yú yí gǔ zhī jiān，jiě jiǎ tóu gē，suì zuò jūn chén zhī yí，de yě。lǚ xíng mí bì，qín fǎ kù liè，shèng hàn quán zhì，ér xiāo hé zào lǜ，yí yě。gù yǒu zào xiāo hé zhī lǜ yú táng yú zhī shì，zé yuān yǐ。yǒu zuò shū sūn tōng yí yú xià yīn zhī shí，zé huò yǐ yǒu jiàn lóu jìng zhī cè yú chéng zhōu zhī shì，zé guāi yǐ yǒu tán fàn cài zhī shuō yú jīn zhāng xǔ shǐ zhī jiān，zé kuáng yǐ。fū xiāo guī cáo suí，dūn cuǐ huà cè，chén píng chū qí，gōng ruò tài shān，xiǎng ruò chí tuí，suī qí rén zhī líng zhì zāi，yì huì qí shí zhī kě wèi yě。gù wèi kě wèi yú kě wèi zhī shí，zé cóng wèi bù kě wèi yú bù kě wèi zhī shí，zé xiōng。ruò fú lìn shēng shōu gōng yú zhāng tái，sì hào cǎi róng yú nán shān，gōng sūn chuàng dīng yú jīn mǎ，piào qí fā jī yú qí lián，sī mǎ zhǎng qīng qiè zī yú zhuō shì，dōng fāng shuò gē zhì yú xì jūn。pū chéng bù néng yǔ cǐ shù zi bìng，gù mò rán dú shǒu wú tài xuán。

　　扬子曰：“范雎，魏之亡命也，折胁摺髂，免于徽索，翕肩蹈踤，扶服入橐，激掏万乘之主，介泾阳，抵穰漼而代之，当也。蔡泽，山东之匹夫也，顩秠折頞，涕唾流沫，西揖强秦之相，搤其咽而亢其气，輡其踤而夺其位，时也。天下已定，金革已平，都于洛阳，娄敬委辂脱挽，掉三寸之舌，建不拔之策，举中国徙之长安，哿也。五帝垂典，三王传礼，百世不易，叔孙通悢于恞鼓之间，解甲投戈，遂作君臣之仪，得也。吕刑靡敝，秦法酷烈，圣汉权制，而萧何造律，宜也。故有造萧何之律于唐虞之世，则蜎矣。有作叔孙通仪于夏殷之时，则惑矣；有建娄敬之策于成周之世，则乖矣；有谈范蔡之说于金张许史之间，则狂矣。夫萧规曹随，吨漼画策，陈平出奇，功若泰山，响若坻颓，虽其人之砱智哉，亦会其时之可为也。故为可为于可为之时，则从；为不可为于不可为之时，则凶。若夫蔺生收功于章台，四皓采荣于南山，公孙创虰于金马，骠骑发迹于祁连，司马长卿窃赀于卓氏，东方朔割炙于细君。仆诚不能与此数子并，故默然独守吾太玄。