五人墓碑记

拼音版、注音及读音

　　 wǔ rén zhě，gài dāng liǎo zhōu zhōu gōng zhī bèi dǎi，jī yú yì ér sǐ yān zhě yě。zhì yú jīn，jùn zhī xián shì dài fū qǐng yú dāng dào，jí chú wèi yān fèi cí zhī zhǐ yǐ zàng zhī qiě lì shí yú qí mù zhī mén，yǐ jīng qí suǒ wéi。wū hū，yì shèng yǐ zāi!

　　五人者，盖当蓼洲周公之被逮，激于义而死焉者也。至于今，郡之贤士大夫请于当道，即除魏阉废祠之址以葬之；且立石于其墓之门，以旌其所为。呜呼，亦盛矣哉！

　　 fū wǔ rén zhī sǐ，qù jīn zhī mù ér zàng yān，qí wéi shí zhǐ shí yǒu yī yuè ěr。fū shí yǒu yī yuè zhī zhōng，fán fù guì zhī zǐ，kāng kǎi dé zhì zhī tú，qí jí bìng ér sǐ，sǐ ér yān mò bù zú dào zhě，yì yǐ zhòng yǐ kuàng cǎo yě zhī wú wén zhě yú?dú wǔ rén zhī jiǎo jiǎo，hé yě?

　　夫五人之死，去今之墓而葬焉，其为时止十有一月耳。夫十有一月之中，凡富贵之子，慷慨得志之徒，其疾病而死，死而湮没不足道者，亦已众矣；况草野之无闻者欤？独五人之皦皦，何也？

　　 yǔ yóu jì zhōu gōng zhī bèi dǎi，zài bǐng yín sān yuè zhī wàng。wú shè zhī xíng wéi shì xiān zhě，wèi zhī shēng yì，liǎn zī cái yǐ sòng qí xíng，kū shēng zhèn dòng tiān dì。tí qí àn jiàn ér qián，wèn:" shuí wèi āi zhě?" zhòng bù néng kān，chì ér pū zhī。shì shí yǐ dà zhōng chéng fǔ wú zhě wèi wèi zhī sī rén máo yī lù，gōng zhī dǎi suǒ yóu shǐ yě wú zhī mín fāng tòng xīn yān，yú shì chéng qí lì shēng yǐ ā，zé zào ér xiāng zhú。zhōng chéng nì yú hùn fān yǐ miǎn。jì ér yǐ wú mín zhī luàn qǐng yú cháo，àn zhū wǔ rén，yuē yán pèi wéiyáng niàn rúmǎ jiéshěn yángzhōu wén yuán，jí jīn zhī lěi rán zài mù zhě yě。

　　予犹记周公之被逮，在丙寅三月之望。吾社之行为士先者，为之声义，敛赀财以送其行，哭声震动天地。缇骑按剑而前，问：“谁为哀者？”众不能堪，抶而仆之。是时以大中丞抚吴者为魏之私人毛一鹭，公之逮所由使也；吴之民方痛心焉，于是乘其厉声以呵，则噪而相逐。中丞匿于溷藩以免。既而以吴民之乱请于朝，按诛五人，曰颜佩韦、杨念如、马杰、沈扬、周文元，即今之傫然在墓者也。

　　 rán wǔ rén zhī dāng xíng yě，yì qì yáng yáng，hū zhōng chéng zhī míng ér lì zhī，tán xiào yǐ sǐ。duàn tóu zhì chéng shàng，yán sè bù shǎo biàn。yǒu xián shì dài fū fā wǔ shí jīn，mǎi wǔ rén zhī tóu ér hán zhī，zú yǔ shī hé。gù jīn zhī mù zhōng quán hū wèi wǔ rén yě。

　　然五人之当刑也，意气扬扬，呼中丞之名而詈之，谈笑以死。断头置城上，颜色不少变。有贤士大夫发五十金，买五人之头而函之，卒与尸合。故今之墓中全乎为五人也。

　　 jiē hū!dà yān zhī luàn，jìn shēn ér néng bù yì qí zhì zhě，sì hǎi zhī dà，yǒu jǐ rén yú?ér wǔ rén shēng yú biān wǔ zhī jiān，sù bù wén shī shū zhī xùn，jī áng dà yì，dǎo sǐ bù gù，yì hé gù zāi?qiě jiǎo zhào fēn chū，gōu dǎng zhī bǔ biàn yú tiān xià，zú yǐ wú jùn zhī fā fèn yī jī，bù gǎn fù yǒu zhū zhì dà yān yì qūn xún wèi yì，fēi cháng zhī móu nán yú cù fā，dài shèng rén zhī chū ér tóu huán dào lù，bù kě wèi fēi wǔ rén zhī lì yě。

　　嗟乎！大阉之乱，缙绅而能不易其志者，四海之大，有几人欤？而五人生于编伍之间，素不闻诗书之训，激昂大义，蹈死不顾，亦曷故哉？且矫诏纷出，钩党之捕遍于天下，卒以吾郡之发愤一击，不敢复有株治；大阉亦逡巡畏义，非常之谋难于猝发，待圣人之出而投缳道路，不可谓非五人之力也。

　　 yóu shì guān zhī，zé jīn zhī gāo jué xiǎn wèi，yī dàn dǐ zuì，huò tuō shēn yǐ táo，bù néng róng yú yuǎn jìn，ér yòu yǒu jiǎn fà dù mén，yáng kuáng bù zhī suǒ zhī zhě，qí rǔ rén jiàn xíng，shì wǔ rén zhī sǐ，qīng zhòng gù hé rú zāi?shì yǐ liǎo zhōu zhōu gōng zhōng yì bào yú cháo tíng，zèng shì bāo měi，xiǎn róng yú shēn hòu ér wǔ rén yì dé yǐ jiā qí tǔ fēng，liè qí xìng míng yú dà dī zhī shàng，fán sì fāng zhī shì wú bù yǒu guò ér bài qiě qì zhě，sī gù bǎi shì zhī yù yě。bù rán，lìng wǔ rén zhě bǎo qí shǒu lǐng，yǐ lǎo yú hù yǒu zhī xià，zé jǐn qí tiān nián，rén jiē dé yǐ lì shǐ zhī，ān néng qū háo jié zhī liú，è wàn mù dào，fā qí zhì shì zhī bēi zāi?gù yú yǔ tóng shè zhū jūn zǐ，āi sī mù zhī tú yǒu qí shí yě，ér wèi zhī jì，yì yǐ míng sǐ shēng zhī dà，pǐ fū zhī yǒu zhòng yú shè jì yě。

　　由是观之，则今之高爵显位，一旦抵罪，或脱身以逃，不能容于远近，而又有剪发杜门，佯狂不知所之者，其辱人贱行，视五人之死，轻重固何如哉？是以蓼洲周公忠义暴于朝廷，赠谥褒美，显荣于身后；而五人亦得以加其土封，列其姓名于大堤之上，凡四方之士无不有过而拜且泣者，斯固百世之遇也。不然，令五人者保其首领，以老于户牖之下，则尽其天年，人皆得以隶使之，安能屈豪杰之流，扼腕墓道，发其志士之悲哉？故余与同社诸君子，哀斯墓之徒有其石也，而为之记，亦以明死生之大，匹夫之有重于社稷也。

　　 xián shì dài fū zhě，jiǒng qīng yīn zhī wú gōng，tài shǐ wén qǐ wén gōngmèng zhǎng yáo gōng yě。

　　贤士大夫者，冏卿因之吴公，太史文起文公、孟长姚公也。